Zien is een complex proces, waarin het netvlies een belangrijk rol speelt. Eén zo’n netvlies bevat al 147 miljoen (!) cellen. De meerderheid van die cellen is staafvormig. Daardoor zien we zwart-wit, kunnen we in de schemering kijken en merken we beweging op. De andere zeven miljoen cellen zijn kegelvormig, waardoor we in het daglicht kleur en patronen kunnen zien. In het midden van het netvlies (gele vlek of macula lutea) zitten de kegels heel dicht op elkaar. Op die manier kunnen we fijne details zien.
Aantal mensen met oogziekte stijgt
Door de aanhoudende vergrijzing zal het aantal mensen met een oogziekte waarschijnlijk fors toenemen. Toch herkent slechts drie procent van de Nederlanders de signalen, die kunnen wijzen op een oogziekte. En dat is zorgelijk. Hoe vroeger je hulp zoekt, hoe kleiner de kans dat je zicht voorgoed beschadigd raakt. De meest voorkomende oogaandoeningen zijn: staar, maculadegeneratie, glaucoom en diabetische retinopathie.
Staar
Staar is de bekendste oogziekte en de meest voorkomende in ons land. Ongeveer 300.000 Nederlanders krijgen hiermee te maken. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans op staar. Bij staar vertroebelt de ooglens, die je nodig hebt om scherp te kunnen zien.
Maculadegeneratie
Maculadegeneratie wordt ook wel netvliesveroudering genoemd. Het midden van het netvlies heet de macula of gele vlek. Dankzij de macula kunnen we lezen, autorijden en gezichten herkennen. Maculadegeneratie is een oogziekte waarbij het gezichtsvermogen steeds verder achteruitgaat. Bij deze aandoening sterven de kegeltjes in de macula af. De macula werkt daardoor minder goed en het gevolg is dat je slechter gaat zien. Er zijn twee vormen van maculadegeneratie: de natte en de droge variant. De droge variant komt het meest voor. Hierbij zie je in het midden van je gezichtsveld steeds waziger. Daaromheen blijft je meestal wel scherp zien. Bij de natte variant merken veel mensen dat er beeldvervormingen ontstaan. Maculadegeneratie komt praktisch alleen voor bij mensen vijftig jaar en ouder.
Glaucoom
Aan de achterkant van je oog bevindt zich de oogzenuw. De oogzenuw is een verbinding tussen het oog en de hersenen en zorgt ervoor dat beelden die we op ons netvlies krijgen naar de hersenen worden geleid. Door glaucoom raakt de oogzenuw beschadigd. De boosdoener is vaak een te hoge druk op de oogbol. Bij glaucoom ontstaan heel langzaam blijvende vlekken aan de buitenkant van het gezichtsveld. Ongeveer 100.000 mensen hebben deze oogaandoening.
Diabetische retinopathie
De meeste mensen met diabetes type 1 en 2 krijgen vroeg of laat te maken met de oogaandoening retinopathie, ook wel diabetische retinopathie genoemd. Van retinopathie spreken we als het netvlies van je oog is beschadigd. Het is één van de meest voorkomende complicaties bij mensen met diabetes. Dit komt doordat mensen met diabetes te veel suiker in hun bloed hebben. Daardoor raken de bloedvaten in het lichaam beschadigd, dus ook de kleine bloedvaatjes in het netvlies. Wanneer deze oogaandoening niet op tijd behandeld wordt, kan slechtziendheid of zelfs blind raken het gevolg zijn.
Andere oogziekten
- Bindvliesontsteking
- Lui oog
- Nachtblindheid
- Scheelzien
- Oogontsteking
- Charles Bonnet
- Episcleritis
- Netvliesloslating
- Nystagmus
- Uveitis
- Ptosis
- Retinitis Pigmentosa
- Ziekte van Graves
Veel voorkomende oogklachten
- Droge ogen
- Computerogen
- Lui oog
- Pijnlijke ogen
- Tranende ogen
- Vermoeide ogen
- Wazig zien
- Sterretjes zien
- Vlekken en flitsen zien
- Dubbelzien
Klachten bij staar
Mensen die met staar te maken krijgen, merken vaak dat ze minder scherp en waziger gaan zien, minder contrast kunnen zien, in het donker slechter zien, overgevoeliger worden voor fel licht en in een gevorderd stadium van staar minder kleur kunnen zien.
Klachten bij maculadegeneratie
Bij maculadegeneratie kan je zicht heel snel achteruitgaan. Het dragen van een bril lost dit probleem dan niet op. Er ontstaan vooral klachten in het midden van het gezichtsveld, maar ook kan het beeld dat je ziet vertekenen. Rechte lijnen worden dan bijvoorbeeld krom. Verder signaleren veel mensen wazige, grijze of zwarte vlekken in het midden van het oog. Het herkennen van gezichten wordt daardoor extra moeilijk. Minder kleur zien komt ook veel voor bij maculadegeneratie.
Klachten bij glaucoom
Bij een acute vorm van glaucoom ontstaan direct klachten. Je oog is rood, dof of doet veel pijn en het zicht wordt wazig. Ook hoofdpijn, misselijkheid en braken komen voor. Dit is meestal het gevolg van de extreem hoge oogdruk die glaucoom kenmerkt. De chronische vorm van glaucoom verloopt veel geleidelijker, waardoor de ziekte vaak pas veel later opgemerkt wordt. De symptomen van chronische glaucoom kunnen bovendien sterk per persoon variëren. Dat maakt het moeilijker de juiste diagnose te stellen. Doorgaans wordt het zicht bij glaucoom minder aan de randen van het gezichtsveld. Hierdoor loop je bijvoorbeeld vaker tegen iets aan, omdat je het niet ziet staan.
Klachten bij diabetische retinopathie
Veel mensen met diabetische retinopathie merken daar pas iets van als het netvlies al ernstig beschadigd is. Veel voorkomende klachten zijn: wazig en vervormd zien, minder kleur kunnen zien, dubbelzien, bewegende vlekken of strepen zien, nachtblindheid en pijn. Diabetes kan ook klachten geven die niets met het netvlies te maken hebben. Een wisselende gezichtsscherpte is er één van. Dit komt door schommelingen in het suikergehalte in de ooglens. Als het suikergehalte weer op peil is, wordt het zicht weer scherper. Niet de ogen goed kunnen bewegen is een andere klacht. Hier kunnen mensen met diabetes last van krijgen als de oogspieren zijn aangetast door een te hoge bloedsuiker.