Doorbraak in pijnonderzoek: brein blijkt eigen ‘uitknop’ te hebben

Bij chronische pijn lijkt het alsof je lichaam het alarmsysteem niet meer kan uitzetten. Zelfs als de wond allang genezen is, blijft het brein signalen afvuren. Nieuw onderzoek van de University of Pennsylvania geeft nu hoop: wetenschappers hebben een hersengebied ontdekt dat pijn tijdelijk kan uitschakelen – een soort natuurlijke ‘off-knop’ in het brein.

Een kwart van de Nederlanders leeft met pijn

In Nederland heeft ongeveer één op de vier volwassenen last van chronische pijn – denk aan reuma, endometriose, fibromyalgie of rugklachten. Vaak is er geen duidelijke oorzaak te vinden, en gewone pijnstillers helpen niet altijd.
“Pijn is bedoeld om ons te beschermen,” zegt neurobioloog dr. Nicholas Betley, leider van het onderzoek. “Maar soms blijft dat alarmsysteem hangen, en verandert acute pijn in een zelfstandige, chronische toestand.”

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

De ontdekking: een ‘pijnschakelaar’ in het brein

Het onderzoek richtte zich op een klein, tot nu toe onderbelicht deel van de hersenstam: de parabrachiale kern. Daar ontdekten de onderzoekers een groep zenuwcellen, de zogeheten Y1R-neuronen, die een sleutelrol spelen bij aanhoudende pijn.
Wanneer deze cellen actief zijn, blijft het brein pijn signaleren – zelfs zonder fysieke prikkel. Maar zodra de onderzoekers deze neuronen tijdelijk blokkeerden, verdween het pijnsignaal vrijwel direct.

Het team ontdekte bovendien dat de hersenen zelf beschikken over een natuurlijke pijnstiller: neuropeptide Y. Dit molecuul wordt aangemaakt bij acute stress of gevaar, bijvoorbeeld als overleven belangrijker is dan voelen. “Het brein kan pijn als het ware uitzetten om te focussen op wat essentieel is,” aldus Betley.

Bekijk ook

Wat? Kan cannabis rugpijn écht verhelpen? Zo ver zijn we nu | Gezondnu

Kan een cannabis-extract echt verschil maken bij chronische rugpijn? Onderzoekers zagen verrassende resultaten in een nieuwe grote studie.

Een toekomst zonder zware pijnstillers?

De vondst biedt perspectief voor mensen die afhankelijk zijn van opioïden of andere zware medicatie. Door beter te begrijpen hoe de hersenen pijn reguleren, hopen onderzoekers medicijnen te ontwikkelen die de natuurlijke pijnremmer neuropeptide Y kunnen activeren.
“Als we dit systeem kunnen nadoen, kunnen we mogelijk chronische pijn behandelen zonder verslavende middelen,” zegt Betley.

Nederlandse pijnspecialisten reageren hoopvol. Volgens het Erasmus MC is dit precies het soort ontdekking dat de toekomst van pijnbehandeling kan veranderen: “We begrijpen steeds beter dat chronische pijn niet alleen in het lichaam, maar vooral in het brein ontstaat.”

Waarom dit zo’n grote stap is

Tot nu toe lag pijnonderzoek vooral buiten het brein: in spieren, zenuwen en gewrichten. Maar deze ontdekking verplaatst het gesprek naar de hersenen zelf. Het opent een nieuw veld waarin neurowetenschap en pijnzorg samenkomen.
Voor patiënten betekent dat hopelijk één ding: minder lijden, meer leven.