Kiezen tussen plantaardig of biologisch, wat maakt écht verschil?

We willen allemaal een beetje groener leven – maar bij het boodschappen doen komt vroeg of laat die twijfel: ga je voor plantaardig of biologisch? De ene keuze lijkt beter voor het klimaat, de ander voor de bodem en de bijen. En wat is eigenlijk gezonder? Tijd om uit te zoeken wat er nou écht achter die labels schuilt. Zonder poeha, maar met een beetje gezond verstand.

Plantaardig: kleine keuze, groot verschil

Wie zijn karbonade inruilt voor linzen of tofu, maakt een grotere impact dan je misschien denkt. Door minder dierlijke producten te eten, bespaar je flink wat land, water en energie. Je slaat namelijk een hele ‘voedselketen-stap’ over: er is geen koe, kip of vis meer die eerst zelf kilo’s voer moet eten voordat jij er iets van op je bord krijgt.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Volgens de FAO en de Europese Commissie zorgt de eiwittransitie – de verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten – voor minder uitstoot én minder druk op landbouwgrond. En daar profiteert het klimaat direct van.

Maar let op: niet elk plantaardig product is automatisch duurzaam. Een avocado uit Peru of amandeldrink uit Californië kost veel water en transport. Lokaal en seizoensgebonden plantaardig eten doet het dus nog altijd beter dan geïmporteerde exotische varianten.

Biologisch: beter voor bodem en bij

Biologisch voedsel draait niet alleen om wat er níét in zit, maar vooral om hoe het wordt gemaakt. Boeren gebruiken geen synthetische bestrijdingsmiddelen en voeden de grond met compost en vruchtwisseling in plaats van kunstmest. Daardoor blijft de bodem levend en gezond – vol wormen, schimmels en bacteriën die op hun beurt weer zorgen voor vruchtbaarheid en biodiversiteit.

Ook dieren hebben het in de biologische veehouderij beter: ze krijgen meer ruimte, hebben toegang tot buiten en worden niet preventief behandeld met antibiotica. Volgens onderzoek van het Louis Bolk Instituut en Wageningen University scoren biologische bedrijven duidelijk beter op bodemkwaliteit, waterkwaliteit en insectenrijkdom.

Toch is biologisch niet automatisch de groenste keuze in élk opzicht. Omdat er minder meststoffen en bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, groeit er soms minder per hectare land. Dat betekent dat je voor dezelfde hoeveelheid voedsel meer grond nodig hebt – en dat kan een deel van de klimaatwinst weer tenietdoen. Maar dat is geen ramp, zeggen onderzoekers: de winst voor bodem, natuur en waterkwaliteit weegt op de lange termijn vaak zwaarder. Zeker als we minder vlees eten en voedselverspilling aanpakken, kan biologische landbouw een belangrijke sleutel zijn in een duurzamer voedselsysteem.

Bekijk ook

Gezond eten, gezonde planeet: dit dieet kan miljoenen levens redden | Gezondnu

Wat ligt er vanavond op je bord? Volgens een nieuw internationaal onderzoek kan die keuze meer invloed hebben dan je denkt – niet alleen op je eigen gezondheid, maar ook op die van de aarde. Als we wereldwijd anders gaan eten – iets minder vlees, meer groenten, noten en granen – zouden we elk jaar miljoenen levens kunnen redden én de uitstoot van broeikasgassen halveren. Een grootse belofte, maar verrassend genoeg begint het gewoon in je keuken.

En je gezondheid dan?

Veel mensen kiezen biologisch omdat ze denken dat het gezonder is. De wetenschap is daar voorzichtig over. Onderzoek laat zien dat biologisch geteelde gewassen gemiddeld iets meer antioxidanten bevatten en minder resten van bestrijdingsmiddelen, maar het effect op de gezondheid van de mens is klein en moeilijk meetbaar.

Plantaardig eten heeft daarentegen wél een stevig bewijsdossier. Grote bevolkingsonderzoeken zoals EPIC-NL laten zien dat mensen die grotendeels plantaardig eten minder kans hebben op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en bepaalde vormen van kanker. Vooral als die voeding bestaat uit onbewerkte plantaardige producten – groente, fruit, noten, peulvruchten en volkoren granen. Vega-burgers en vegan koekjes tellen dus niet echt mee.

Slim combineren

De ideale strategie? Niet kiezen, maar combineren. Eet overwegend plantaardig, en kies biologisch waar het ertoe doet. Denk aan bladgroenten, appels en aardbeien – producten die doorgaans meer resten van bestrijdingsmiddelen bevatten. Voor producten waar het milieuvoordeel vooral in het “plantaardig” zit (zoals vleesvervangers of noten), kun je gerust gangbaar kopen.

En vergeet niet: lokaal, seizoensgebonden en zonder verspilling eten weegt vaak zwaarder dan welk label dan ook.