Wakker worden midden in de nacht is geen toeval – dit is waarom

Wakker worden in de nacht en niet meer kunnen slapen? Dit zijn de meest voorkomende oorzaken en wat je kunt doen voor meer nachtrust.

Wakker worden 's nachts

Je valt zonder moeite in slaap, maar wordt steevast midden in de nacht wakker. Herkenbaar? En dan begint het: woelen, draaien, zuchten... Hoe moe je ook bent, opnieuw in slaap vallen lukt maar niet. Super frustrerend, vooral als je geen idee hebt waar het aan ligt. Je deed alles goed, en toch lig je ineens klaarwakker om 03:00 uur.

Maar hoe komt het nou eigenlijk dat je slaap ’s nachts steeds wordt onderbroken? En nog belangrijker: wat kun je eraan doen? 

Wakker worden in de nacht is op zich heel normaal. Slaapexperts geven aan dat we allemaal zo’n vier tot zes keer per nacht even wakker worden, maar vaak zo kort dat we het niet eens merken. Maar het wordt wel vervelend als je wakker blíjft en je niet meer in slaap komt. En nog frustrerender als het steeds rond hetzelfde tijdstip gebeurt. Blijkbaar geen toeval!

Je biologische klok

Je lichaam heeft een biologische klok die wordt aangestuurd door hormonen. Zodra het donker wordt maak je melatonine aan, het hormoon dat je slaperig maakt. Maar er zijn allerlei dingen die die melatonineproductie verstoren. Denk aan te veel licht van beeldschermen, stress, of verkeerde voeding. En als de melatoninespiegel daalt, kun je ’s nachts makkelijker wakker worden.

Ook wordt je lichaam op vaste tijden wakker uit gewoonte. Als je bijvoorbeeld elke nacht om 3:00 uur naar het toilet gaat, raakt je lijf daaraan gewend, en zal je wakker blijven worden rond dat tijdstip.

Je organen houden je wakker

Volgens de Chinese geneeskunde kent elk orgaan zijn eigen 'actieve tijd'. Zo is je lever het actiefst tussen 1:00 en 3:00 uur, en je longen tussen 3:00 en 5:00 uur. Word je dus steeds rond hetzelfde tijdstip wakker, dan kan dat volgens deze theorie wijzen op overbelasting van dat orgaan. Dit is een niet-wetenschappelijke, holistische benadering, maar voor veel mensen een inspirerende manier om naar hun leefstijl te kijken. Word je vaak tussen 1:00 en 3:00 uur wakker? Dan zou dat, naast voeding, ook kunnen wijzen op emotionele overbelasting, zoals stress of frustratie. En word je juist wakker rond 4 uur? Dan kunnen je longen opspelen, bijvoorbeeld door allergieën, luchtwegproblemen of opgekropt verdriet.

Stress of angst

Veel mensen worden ’s nachts wakker door stress of spanning. Soms zonder dat ze zich er bewust van zijn. Je lichaam maakt in stressvolle periodes meer cortisol aan, dat is het hormoon dat je alert houdt. Je wordt dan sneller wakker, en het lukt vaak niet om terug te zakken in diepe slaap.

Je slaapkamer misschien?

Is de plek waar je slaapt te warm, te koud, te licht of te donker? Of houdt een versleten matras je wellicht 's nachts uit je slaap. Omdat je simpelweg niet lekker ligt komt je lichaam niet voldoende tot rust, zonde.

Wat eet en drink je?

Drink je om 8 uur nog een kop koffie, of 3? Of een paar stevige borrels voordat je naar bed gaat? Dit, en zelfs een zak chips met veel vet kunnen je slaap ontzettend verstoren. Koffie, alcohol en vet zijn niet alleen slecht voor je lever, maar stimuleren je lichaam of zorgen voor extra activiteit in je spijsvertering, terwijl die ’s nachts juist in ruststand wil.

Wat kun je doen?

  • Creëer een slaapritueel. Ga op vaste tijden naar bed, dim het licht een uur voor je gaat slapen en leg je telefoon weg.
  • Zorg voor een goede slaapomgeving. De ideale temperatuur ligt rond de 16-18 graden.
  • Let op je avondeten. Eet licht en niet te laat. Laat cafeïne en alcohol in de avond staan.
  • Leg je telefoon weg voor het slapen. Gebruik je schermen bewust, of probeer een blauwlichtfilter.
  • Word je vaak op hetzelfde moment wakker? Kijk dan of je patroon herkent in je eet- of drinkgedrag, stressniveau of toiletbezoek.

Onthoud dit

’s Nachts wakker worden is op zichzelf geen probleem, je lichaam checkt als het ware even of alles nog veilig is, net als onze voorouders vroeger in de grot. Pas als je daarna niet meer in slaap valt, wordt het een verstoring. Gun jezelf rust, onderzoek je gewoonten, en wees lief voor je lijf. De oplossing zit vaak in kleine aanpassingen.

Gezondheid
  • House of sleep, Mens en gezondheid, Natuurdiëtisten, Slaapinfo
  • Canva