Wat er écht gebeurt als je in ijskoud water duikt

Koudwaterzwemmen: gezond of gewoon een hype?

Een duik nemen terwijl de randen van het meer bevriezen: steeds meer Nederlanders doen het. Ze zweren bij het frisse gevoel erna en zeggen dat het hun weerstand en humeur versterkt. Maar klopt dat? Wat weten we echt over winterzwemmen en gezondheid?

De trend kreeg een flinke boost dankzij de populariteit van Wim Hof en talloze video’s van mensen die met blote voeten het ijs trotseren. Volgens sommigen helpt het tegen stress en ontstekingen, volgens anderen is het dé manier om je immuunsysteem te trainen. Wetenschappers blijven daar voorzichtig bij.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Wat onderzoek zegt over winterzwemmen

Er bestaan nauwelijks grote studies die winterzwemmers vergelijken met gewone zwemmers. Toch zijn er interessante aanwijzingen uit onderzoek naar blootstelling aan kou. Hoogleraar Wouter van Marken Lichtenbelt (Maastricht University) liet proefpersonen dagelijks in een koele kamer verblijven of een pak dragen dat milde rillingen veroorzaakte. Hun lichaam ging beter om met suikers en vetten — een positief effect op de stofwisseling dus.

Ook andere onderzoekers zien voordelen, al blijven harde bewijzen schaars. In kleine studies rapporteerden winterzwemmers een verbeterde stemming, minder stress en meer energie. Dat zou kunnen komen door de afgifte van gelukshormonen als dopamine en endorfine, maar ook doordat ze buiten zijn, bewegen en deel uitmaken van een hechte groep. “We weten dat natuur en sociale verbondenheid mensen zich beter laten voelen,” zegt fysiologe Heather Massey van de University of Portsmouth.

Bekijk ook

IJsbad-hype: gezond voor vrouwen – of toch niet? | Gezondnu

Het ijsbad: al jaren populair dankzij de Nederlandse ‘iceman’ Wim Hof. Maar op TikTok klinkt ineens twijfel. Vooral vrouwen vragen zich af of deze koude gewoonte eigenlijk wel zo goed is voor hun lichaam. Tijd om de feiten op een rij te zetten.

Het koude water als mentale uitdaging

Het effect van winterzwemmen zit dus niet alleen in de temperatuur, maar ook in de ervaring zelf. De kou vormt een mentale uitdaging: je overwint iets, en dat vergroot het gevoel van controle en zelfvertrouwen. Veel zwemmers beschrijven dat ze na afloop rustiger, alerter en trots uit het water komen.

Toch waarschuwen experts om niet zomaar het water in te springen. Het plotselinge contact met koud water kan een schokreactie veroorzaken: je hartslag schiet omhoog en je ademhaling versnelt. Wie te snel te diep gaat, kan in paniek raken of zelfs kortademig worden. De tip van Massey: stap rustig in, houd neus en mond boven water en ga pas echt zwemmen als je ademhaling weer kalm is.

Waar je rekening mee moet houden

Het risico op onderkoeling ligt bij winterzwemmen altijd op de loer, zeker bij water onder de tien graden. Je spieren kunnen stijf worden, waardoor het moeilijk wordt om weer uit het water te komen. Ook kan de huid pijnlijk of gevoelloos worden, vooral bij handen, voeten en neus. Wie in zeewater zwemt, loopt extra risico omdat zout water pas bevriest onder nul graden.

Daarnaast kan de waterkwaliteit een rol spelen. Na hevige regenbuien komt rioolwater soms terecht in open zwemlocaties, waardoor diarree of huidklachten kunnen ontstaan. Dat maakt het slim om altijd de actuele waterkwaliteit te checken via bijvoorbeeld zwemwater.nl.

De balans: bewegen blijft het belangrijkst

Ondanks de risico’s benadrukken onderzoekers dat er één onomstotelijk voordeel is: je beweegt. En dat is, kou of niet, altijd goed voor je lijf. Zwemmen traint vrijwel alle spiergroepen en is vriendelijk voor de gewrichten. Of je dat nu binnen doet of buiten in de winterlucht, het levert gezondheidswinst op.

Wie nieuwsgierig is naar de koude duik kan rustig beginnen met kort dompelen of koud douchen, en het stap voor stap uitbreiden. Luister naar je lichaam en doe het nooit alleen. En vergeet vooral niet te genieten van het gevoel erna — dat tintelende, trotse, levendige gevoel waar zoveel winterzwemmers het over hebben.