De dagen worden korter, het dekbed blijft langer liggen en de geur van warme chocolademelk lokt ons massaal naar de keuken. Geen wonder dat veel mensen in de winter wat kilo’s aankomen. Toch is er meer aan de hand dan alleen comfortfood en kou. Volgens onderzoekers speelt je biologische klok een verrassend grote rol in hoe je lichaam omgaat met vet, energie en honger – vooral in de donkere maanden.
Je lichaam denkt dat het winter is – en gaat hamsteren
Onze voorouders moesten in de winter zuinig omgaan met energie. En hoewel wij nu gewoon een volle koelkast en een thermostaat hebben, reageert ons lichaam nog steeds op hetzelfde oeroude seizoenssignaal: minder daglicht betekent vet opslaan.
Onderzoek van onder andere de University of California laat zien dat kortere dagen en vetrijke voeding samen een krachtige boodschap geven aan je lichaam: bewaar energie, er komt schaarste aan. Je stofwisseling vertraagt, je vetverbranding daalt, en dat verklaart ook waarom je bij die kruidnoten sneller denkt: “Nog eentje dan.”
Waarom je meer zin hebt in vet en suiker
Het gebrek aan zonlicht beïnvloedt ook je serotonine – het gelukshormoon dat je stemming en eetlust regelt. Minder licht = minder serotonine = meer trek in comfortfood.
Volgens het RIVM eten Nederlanders in de winter gemiddeld 10 tot 15 procent meer calorieën dan in de zomer. Vooral vet en suiker stijgen, omdat die tijdelijk je stemming boosten. Alleen: het effect is van korte duur, terwijl de vetreserves blijven.
Verzadigde vetten kunnen je ritme verstoren
Wat je eet, bepaalt ook hoe goed je lichaam nog luistert naar zijn interne klok. Vooral verzadigde vetten – denk aan snacks, koekjes en volle zuivel – lijken het natuurlijke dag-nachtritme te verstoren. In dierstudies zagen onderzoekers dat vetrijke voeding het ritme van het hormoon melatonine verschuift, waardoor slaap en stofwisseling uit balans raken.
Kort gezegd: te veel vet eten maakt je lichaam een beetje tijdblind. En dat heeft gevolgen voor je slaap, vetverbranding en hongerregulatie.
Zo houd je je biologische klok in balans
De winter vraagt echt niet om streng diëten, maar om slim omgaan met licht, ritme en voeding.
- Zorg voor ochtendlicht. Ga overdag naar buiten, al is het maar 20 minuten. Daglicht houdt je biologische klok scherp.
- Kies onverzadigde vetten. Denk aan noten, olijfolie en avocado. Die ondersteunen juist een gezonde vetstofwisseling.
- Eet op vaste tijden. Zo voorkom je dat je lichaam in een constante 'snackstand' blijft staan.
- Beweeg regelmatig. Beweging verhoogt de afgifte van serotonine en houdt je energiehuishouding op peil, ook als het buiten donker is.
Conclusie
Je komt in de winter niet alleen aan omdat je meer eet, maar omdat je lichaam anders denkt. Minder licht, meer vetten en een verstoord ritme zorgen ervoor dat je lijf automatisch in ‘spaarstand’ gaat.
Het goede nieuws? Met wat extra licht, gezonde vetten en regelmaat kun je je biologische klok een handje helpen – zodat je ook in de winter fit, scherp en in balans blijft.
- Canva