Eetdrammen: het nieuwe woord dat verklaart waarom we ongezonder eten dan we willen

Sta je bij de kassa met een reep die je eigenlijk niet van plan was te kopen? Of laat je je op weg naar huis verleiden door de geur van friet, zelfs al heb je net gegeten? Volgens het Voedingscentrum is dat geen toeval. We worden elke dag opnieuw beïnvloed om ongezond te eten – zó vaak, dat er nu een nieuw woord voor is: eetdrammen.

Wat is eetdrammen precies?

Eetdrammen betekent letterlijk: het opdringerig aanzetten tot het eten van ongezond voedsel. Het gebeurt overal – in de supermarkt, op straat, op sociale media en zelfs in de sportkantine of bij de bouwmarkt. Bedrijven steken miljoenen euro’s in slimme marketing, aanbiedingen en verleidelijke verpakkingen om ervoor te zorgen dat jij nét dat extraatje meeneemt.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Volgens directeur Petra Verhoef van het Voedingscentrum is dat een groot maatschappelijk probleem. “Eetdrammen zit een gezonde samenleving in de weg. Voor kinderen is gezond opgroeien allang niet meer vanzelfsprekend.”

Hoe eetdrammen werkt op je brein

Waarom zijn we zo vatbaar voor al dat lekkers? Gedragsexpert Liesbeth Velema legt uit: “Ons oerbrein houdt van vet, zout en zoet – dat betekende vroeger overleven. Zodra calorierijk voedsel in de buurt is, willen onze hersenen dat hebben. En veel keuzes maken we automatisch, zonder erbij na te denken.”

Daar maken bedrijven slim gebruik van. Supermarkten plaatsen ongezonde snacks op ooghoogte of bij de kassa, fastfoodketens lokken jongeren met deals en influencers prijzen energiedrankjes aan alsof het water is. Zo wordt ongezond eten de norm – en denken we dat we zelf kiezen, terwijl de omgeving het voor ons doet.

Eetdrammen zit overal, let er maar eens op

Een paar typische vormen van eetdrammen:

• Supermarkten verleiden met kassakoopjes en kortingsacties op snacks.
• Frisdrankmerken sponsoren sportevenementen en festivals.
• Fastfoodketens gebruiken goedkope menu’s om jongeren te trekken.
• Verpakkingen staan vol vrolijke plaatjes en vage gezondheidsclaims.

Kijk eens goed om je heen: je ziet het letterlijk overal. In het station, het pretpark, de sportkantine – zelfs in reclames die zich ‘gezond’ voordoen.

Waarom het meer is dan alleen verleiding

Eetdrammen raakt niet alleen onze gezondheid, maar ook de samenleving als geheel. De constante stroom aan ongezonde keuzes leidt tot meer overgewicht, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Bovendien zorgt de productie van al dat ongezonde eten voor een grote druk op het milieu. “Het is niet alleen slecht voor ons lijf, maar ook voor de planeet,” aldus het Voedingscentrum.

Gezond eten is dus niet alleen een kwestie van discipline – het is ook een kwestie van omgeving.

Bekijk ook

Etiket lezen: zo misleiden voedselfabrikanten je dagelijks | Gezondnu

Zo misleidt het etiket je: van light-trucs tot verborgen suikers en schijnfruit. Dit moet je weten voordat je denkt dat je gezond bezig bent.

Wat kun jij zelf doen tegen eetdrammen?

De wereld om ons heen zal niet van de ene op de andere dag veranderen. Maar je kunt wél kleine stappen zetten om de controle terug te pakken. Zie het als mentale spiertraining: hoe vaker je oefent, hoe makkelijker het wordt.

1. Bereid je voor op eetgedram

Onze hersenen maken veel eetkeuzes automatisch. Wil je daar grip op krijgen, dan helpt voorbereiding. Denk eens na: wanneer ben jij snel verleid? Op het werk? In de supermarkt? Tijdens een verjaardag? Maak een concreet plan – een soort mentale oefening die je helpt op het moment zelf. Dat heet een ‘als-dan-plan’.

Voorbeelden:

• Als ik naar de supermarkt ga, dan loop ik niet door de snoepgang.
• Als ik bij de kassa sta, dan koop ik geen chocolade.
• Als ik naar een verjaardag ga, dan neem ik een klein stukje taart.
• Als ik friet haal, dan kies ik de kleine portie.
• Als ik onderweg ben, dan neem ik iets gezonds mee.

Door de situatie van tevoren te visualiseren, herkent je brein het moment – en kun je bewust reageren in plaats van automatisch toegeven.

2. Laat je huis je helpen

Je omgeving beïnvloedt je meer dan je denkt. Wat in het zicht staat, eet je sneller op. Zorg dus dat gezond eten zichtbaar is en ongezond eten letterlijk uit beeld verdwijnt. Zet een fruitschaal op tafel, bewaar snoep in een afgesloten kast of haal het simpelweg minder vaak in huis. Dat klinkt flauw, maar het werkt: hoe minder je wordt blootgesteld aan verleiding, hoe minder je eraan toegeeft.

3. Maak gezond eten normaal (ook voor je kinderen)

Kinderen groeien op in een wereld vol eetdrammen – van vrolijke snoepverpakkingen tot TikTok-video’s met fastfood. Leer ze al vroeg dat eten energie is, geen beloning of troost.
Betrek ze bij het koken, laat ze proeven en vertel waar eten vandaan komt. Zo leren ze wat écht eten is, in plaats van alleen wat lekker zoet of zout is.

4. Denk ook groter: een gezondere voedselomgeving

Naast wat je thuis doet, ligt er ook een taak bij overheid en bedrijven. Het Voedingscentrum pleit voor een omgeving waarin gezond eten de makkelijke keuze wordt. Dat betekent:

• Minder reclames voor ongezond eten, zeker gericht op kinderen;
• Gezondere kantines en sportclubs;
• Eerlijke prijzen (groente en fruit goedkoper, frisdrank duurder);
• Voedseleducatie op scholen.

Want als de omgeving gezonder wordt ingericht, hoeft het niet meer van onze wilskracht af te hangen.

De kern: bewustwording is de eerste stap

Eetdrammen is overal – in je telefoon, op straat, in de supermarkt. Maar zodra je het herkent, verandert er iets. Let er maar eens op: hoe vaak wordt er geprobeerd om jou iets te laten eten dat je niet nodig hebt? Dat besef is de eerste stap naar echte vrijheid in wat je eet.