Is de Schijf van Vijf nog van deze tijd? Dít zeggen diëtisten

We leerden hem allemaal op school: de Schijf van Vijf. Eet elke dag iets uit elk vak en je zit goed, toch? Maar inmiddels zijn we zeventig jaar verder, de schappen puilen uit van nieuwe producten en plantaardig eten is populairder dan ooit. Is de Schijf van Vijf nog wel van deze tijd – of blijft hij steken in het tijdperk van de boterham met kaas?

De Schijf van Vijf: ooit revolutionair

De Schijf van Vijf zag in 1953 het licht, toen Nederland net uit de oorlog kwam. Het doel: zorgen dat mensen ondanks schaarste genoeg voedingsstoffen binnenkregen. De boodschap was simpel: eet elke dag iets uit vijf groepen – groenten, fruit, zuivel, graanproducten, vlees en vetten – en je lichaam krijgt wat het nodig heeft.
Sindsdien veranderde de schijf mee met de tijd. In 2016 werd de huidige versie gepresenteerd, gebaseerd op adviezen van de Gezondheidsraad. Meer groente (250 gram per dag), minder vlees, minder suiker en meer plantaardig: dat was de vernieuwde koers.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Een update is onderweg

Toch is de Schijf van Vijf volgens veel diëtisten niet meer helemaal up-to-date. De Gezondheidsraad publiceerde in 2024 nieuwe richtlijnen, en het Voedingscentrum werkt inmiddels aan een herziening die waarschijnlijk in 2026 verschijnt.
Een voedingsdeskundige zegt: “De Schijf van Vijf is een goed startpunt, maar het sluit nog te veel aan bij het ouderwetse Hollandse eetpatroon: boterhammen, melk en een AVG’tje. De wereld – en ons eetgedrag – is sindsdien veel diverser geworden.”

Wat zou beter kunnen?

Waar de Schijf van Vijf vroeger vooral draaide om voldoende voedingsstoffen, ligt de focus tegenwoordig ook op duurzaamheid en diversiteit. En daar wringt het soms.
Veel experts vinden dat de schijf nog te veel dierlijke producten bevat. Diëtisten noemen het eerder krampachtig dat het Voedingscentrum niet volledig plantaardig durft te adviseren. In Scandinavische landen ligt de lat bijvoorbeeld hoger: daar adviseren ze 500 tot 800 gram groente en fruit per dag.

Daarnaast vragen nieuwe eettrends om meer flexibiliteit. Denk aan mensen die intermittent fasten, geen zuivel eten of hun eiwitten liever uit peulvruchten halen. De Schijf van Vijf biedt weinig ruimte voor persoonlijke variatie.

Bekijk ook

Deze 4 vergeten gerechten uit de jaren '70 zijn ineens weer razend populair — en dit is waarom | Gezondnu

Wat ooit zuinig koken heette, noemen we nu comfortfood. Waarom gerechten als stamppot, linzensoep en broodpudding weer helemaal terug zijn.

Toch blijft het een stevige basis

Tegelijkertijd blijft de Schijf van Vijf een praktisch hulpmiddel om evenwichtiger te eten. Het dwingt je om te variëren, voldoende groente binnen te krijgen en frisdrank te vervangen door water of thee.
“Zolang je het niet als wetboek ziet, maar als basis, is de Schijf van Vijf nog altijd nuttig. Het helpt mensen die door de bomen het bos niet meer zien in al die voedingstrends.”

Dus...

De Schijf van Vijf is niet fout, maar wél toe aan een frisse update – eentje waarin plantaardig, vezelrijk en duurzaam eten nog meer de hoofdrol krijgen. Tot die tijd? Zie de schijf als een kompas, geen wetboek.