Het kan beginnen als een onschuldige drang. De drang om iets te eten dat niet in de koelkast of keuken ligt. Je bent zwanger en hebt last van cravings, maar dit gaat verder dan een vreemd verlangen naar ijs of augurken. Je verlangen wordt een obsessie, en al snel realiseer je je dat je worstelt met iets dat niet alleen gevaarlijk was voor jezelf, maar ook voor je ongeboren kind: pica.
Pica is een eetstoornis waarbij mensen ongebruikelijke, niet-eetbare dingen eten. Bij zwangere vrouwen komt dit vaker voor dan je zou denken, maar niemand spreekt er echt over. In deze column wil ik daarom aandacht vragen voor een aandoening die je gezondheid en zwangerschap in groot gevaar kan brengen.
Pica: wanneer een hoopje aarde iets magisch begint te krijgen
Misschien begint het met aarde. Ja, je leest het goed – aarde. Je voelt plotseling een onweerstaanbare drang om aarde te eten. Het kan voelen als een honger die niet te stillen is met gewoon voedsel. Alsof de aarde iets speciaals te bieden had dat je nodig hebt, maar je niet kan begrijpen wat dit dan is.
De eerste keer dat je het doet, schaam je je wellicht diep. Je sluipt de achtertuin in, weg van pottenkijkers, en begint te graven. De aarde voelt koel en klonterig in je handen, en je stopt een beetje in je mond. Het smaakt naar modder, maar op dat moment geeft het je een vreemd gevoel van voldoening. Je kan niet stoppen.
Na verloop van tijd merkt je man het op. Je vertelt hem de waarheid. Hij is bezorgd, begrijpt niet waarom je het doet. En dat begrijp je eerlijk gezegd zelf ook niet. Samen ga je op zoek naar antwoorden. Al snel ontdek je dat je gedrag een symptoom is van pica, een eetstoornis die vooral voorkomt bij jonge kinderen maar ook bij een onbekend aantal zwangere vrouwen.
Gevaarlijk en vaak onzichtbaar
Pica is niet alleen raar, het is gevaarlijk. Het kan leiden tot gezondheidsproblemen, vooral tijdens de zwangerschap. Het eten van dingen zoals aarde, klei, krijt of zelfs papier kan giftige stoffen in je lichaam brengen en de opname van voedingsstoffen verminderen. Dit kan leiden tot bloedarmoede, uitdroging en groeiachterstand bij de baby.
Het geheim van pica ligt echter in de schaamte die ermee gepaard gaat. Als zwangere vrouw wil je niets liever dan de perfecte omgeving creëren voor de groei van mijn baby. Het eten van aarde of andere niet-eetbare dingen past niet in dat plaatje, en dat besef zorgt voor een diepe schaamte bij velen. Dit geheime verlangen verberg je daarom vaak voor een partner, vrienden en zelfs je arts.
Bovendien gaan mensen er vaak van uit dat zwangere vrouwen nu eenmaal last hebben van rare eetgewoonten. Een brownie met mosterd, chocola met augurken – het lijkt allemaal een beetje vreemd, maar het wordt vaak afgedaan als onschuldige zwangerschapsgrillen. Het eten van niet-eetbare dingen en etenswaren met nauwelijks voedingswaarde (zoals meel) wordt simpelweg niet serieus genomen.
Het gevolg is dat pica vaak onopgemerkt blijft. Daarmee blijft het een geheime strijd en een eenzame worsteling, ondanks de grote gevaren voor jezelf en je baby.
Acceptatie en zoeken van hulp
De strijd met pica kan uit zichzelf overgaan, maar het zoeken van hulp wordt meestal sterk aangeraden. Niet alleen loop je immers zelf risico, maar door je zwangerschap kunnen je afwijkende eetpatronen ook anderen letsel toebrengen.
Probeer daarom te accepteren dat je een probleem hebt en vraag om hulp. Meestal kun je direct hiervoor aankloppen bij je huisarts. Deze zal je doorverwijzen naar een specialist of kliniek om therapie te volgen om je pica onder controle te krijgen. Hier leer je onder meer gezonde manieren om met je cravings om te gaan en krijg je voedingsadvies over het innemen van de juiste voedingsstoffen.
Dit is verre van gemakkelijk, en er zullen momenten zijn waarop terugval mogelijk is. Maar geef niet op. Je doet het immers niet alleen voor jezelf, maar ook voor je baby.
Zoek daarom ook steun binnen je familie of vriendenkring. Klop aan bij initiatieven die zwangere vrouwen en jonge moeders ondersteunen. En realiseer je dat je niet de enige bent. Deel je ervaringen met anderen. Meer bewustzijn over pica kan levens redden en permanente gezondheidsschade helpen voorkomen bij kind en moeder.
