Als je denkt dat stress echt iets is van deze tijd, dan heb je het mis. Zelfs de oude Grieken zochten duizenden jaren geleden al naar manieren om te ontspannen. Een van de oude relaxkruiden is valeriaan. Is dit kruid nog steeds een perfect middeltje om te kalmeren en beter te slapen?
Gek genoeg is valeriaan familie van de kamperfoelie, maar in tegenstelling tot de kamperfoelie die op zomeravonden een heerlijke geur verspreidt, staat valeriaan bekend als een stinkerd. Alhoewel mensen de geur van valeriaan allesbehalve kunnen waarderen, zijn katten er gek op. Ben jij absoluut geen kattenliefhebber? Plant dan zeker géén valeriaan in je tuin. Ben jij wel dol op poezen en wil je die van jou zindelijk maken of bijvoorbeeld afleren om je bank of kast te slopen? Belonen met een geurbuideltje waarin gedroogde valeriaan zit kan helpen.
Geen slaapmutsje?
Tot aan de Tweede Wereldoorlog kregen mensen met slaapproblemen, angst, verdriet en paniek valeriaan op recept. Dat veranderde toen de farmaceutische industrie in de jaren vijftig met slaappillen en kalmeringsmiddelen kwam. Ondanks dat valeriaan in menig kruidenslaapthee zit, stelt farmacotherapeutischkompas.nl dat je niet te veel moeten verwachten van valeriaan als slaapmiddel. Er zijn weinig wetenschappelijke bewijzen dat het iets doet. Wel zou het je kunnen helpen relaxen. Het haalt de scherpste randjes van je stressniveau af en dat kan lekker in slaap vallen net wat makkelijker maken.
Valeriaan in het wild
Er zijn meer dan honderd soorten valeriaan. De plant komt bijna overal ter wereld voor, zolang het er niet al te warm of te koud is. Valeriaan groeit eigenlijk bijna overal in Nederland zomaar in het wild. Je herkent de plant aan de witte of roze bloemen. Valeriaan steekt met zijn hoogte van één tot twee meter vaak boven andere bloemen uit. Helaas kun je de bloempjes niet verwerken in een veldboeket, want ze verwelken zodra je ze plukt. Buiten is het vaak wel lekker lang genieten van deze plant. Met een beetje mazzel kleurt valeriaan tot aan september vele oevers van rivieren, sloten en beken. Het is een echte moeras- en rivierplant die houdt van vochtigheid. Op schrale zandbodems, zoals op de Waddeneilanden en de Veluwe, zie je hem nauwelijks.
Parfum en wierook
De geur van valeriaan is berucht. De Grieken gebruikten takjes om het kwaad te weren, tegelijkertijd werd dit kruid ook in liefdesdrankjes gebruikt. Er zijn volksverhalen dat vrouwen die een twijgje valeriaan op hun jurk spelden, een reeks mannen achter zich aan kregen. Het zijn trouwens niet de minsten die van de bedwelmende geur gebruik maakten. Cleopatra schijnt dankzij valeriaan menig minnaar haar bed te hebben ingelokt. Meestal wordt de geur van valeriaan omschreven als zweetlucht – niet echt lekker dus, toch wordt het gebruikt in parfums en wierook. Overigens gaat de echte valeriaan pas goed stinken als je de wortelen – die veelal gebruikt worden als rustgever – droogt … Je bent gewaarschuwd!
Valeriaan in je EHBO-koffer
- Waarschijnlijk ontleent valeriaan zijn naam aan het Latijnse ‘valere’ wat ‘kracht’ betekent. De kracht van valeriaan wordt traditiegetrouw ingezet bij:
- Spierkramp
- Pijn
- Spanningen
- Hoge bloeddruk
- Maag- en darmkramp
- Hoofdpijn
- Angst (geen stoornissen!)
- Slaap
- Duizelingen
- Verdriet
- Verstopping
Ga bij ernstige klachten echter nooit zelf experimenteren zonder overleg met je (huis)arts.
Thee van valeriaan
Van de gedroogde wortel van valeriaan wordt thee getrokken. Echt lekker is die niet. Daarom wordt valeriaan vaak met andere, meer smaakvolle kruiden zoals munt en goudsbloem gecombineerd. Vanwege de ontspannende werking is valeriaan het perfecte ingrediënt voor een rustgevend bad. Alleen die geur … Opnieuw is combineren met andere kruiden de manier om te profiteren van de ontstressende werking van valeriaan en toch lekker geurend uit bad te stappen.
