Geuren, ofwel essentiële oliën, kunnen een enorme invloed op je hebben: ze laten je denken aan de keuken van je oma of dat lekkere croissantje in Frankrijk … Maar geuren kunnen meer doen dan alleen herinneringen oproepen: ze worden gebruikt bij verschillende klachten. Een gezondNU-lezer vroeg zich af: kunnen essentiële oliën je ook beschermen tegen insecten?
We gebruiken essentiële oliën al jaren. Zo staat in een oud apothekershandboek uit 1753, The New Dispensatory, de werking van allerlei verschillende essentiële oliën beschreven. We kennen dit fenomeen als aromatherapie. Aromatherapeuten gebruiken allerlei geuren die afkomstig zijn van kruiden, bloemen en andere plantdelen. Deze geurende oliën zijn sterk geconcentreerd en worden gebruikt voor zowel fysieke als psychische klachten. Denk aan stress, slaapproblemen of vermoeidheid.
Kunnen essentiële oliën helpen tegen insecten?
Drs. Harmen Rijpkema, medisch antropoloog en aromatherapeut: “Opmerkelijk is dat veel insecten juist op geur (oftewel essentiële olie) afkomen voor nectar en bestuiving. Ze ruiken de vluchtige geurstof van een bloem of plant en als er wat te halen valt, komen ze erop af. Als de vluchtige geurstoffen echter uit de plant zijn gedestilleerd, dan zijn ze veel te sterk voor insecten en vluchten insecten weg. Zo kunnen essentiële oliën worden ingezet als bescherming tegen insecten.”
“Vroeger gebruikten mensen al geurende kruiden tegen muggen. Bosjes lavendel, tijm en rozemarijn werden tussen de kleren gelegd tegen onder andere luizen en muggen. Bijna alle essentiële oliën zijn als insectenwerend middel toe te passen. Uit onderzoek is gebleken dat alleen citrusoliën zoals sinaasappel, mandarijn, bergamot en grapefruit, niet zo geschikt zijn. Verschillende mensen hebben de ervaring dat deze juist insecten aantrekken.”
10 keer effectiever dan DEET
“Dat oliën insectenwerend zijn, ondersteunt ook wetenschappelijk onderzoek. Men is naarstig op zoek naar alternatieven voor de chemische middelen die we tegenwoordig gebruiken. Een voorbeeld is DEET; deze stof beschermt effectief tegen vervelende beestjes, maar heeft ook een negatieve kant: er ontstaat resistentie en het belast het lichaam doordat het in vetweefsel kan achterblijven.”
“De meest bekende essentiële olie is citronella. Dit is al eeuwenlang een goede insectenverdrijver. Verder zijn pepermunt, geranium, citroeneucalyptus en kattenkruid zeer geschikt. Van deze laatste olie hebben onderzoekers gezegd dat het een paar uur lang tien keer effectiever is dan DEET. Wel geldt: gebruik essentiële oliën liever niet puur op de huid, maar verdun ze altijd met een plantaardige basisolie. Denk aan amandel- of abrikozenpitolie. Gebruik je een roller met essentiële oliën? Breng deze dan regelmatig op je huid aan voor een goed effect.”Over weinig zaken kun je zo piekeren als je gezondheid. Gelukkig is er gezondNU’s medisch team. In de rubriek ‘Deskundige geeft advies’ vragen we aan experts tips over de meest uiteenlopende gezondheidsonderwerpen. Harmen Rijpkema heeft een academische achtergrond in culturele en medische antropologie. Tijdens zijn werk in India is de belangstelling voor planten, hun eigenschappen en werking verder uitgediept en kwam hij in aanraking met ayurveda, essentiële olie en massage. Hij heeft inmiddels 20 jaar ervaring met essentiële oliën en aromatherapie.
