Een gevoel van leegte, verdriet, angst en weinig sociale contacten om je heen. Het aantal mensen dat zich eenzaam voelt sinds de lockdown, is misschien wel groter dan ooit. Hoe kun je iemand het beste helpen? Deze vier dingen kun je doen.
Eenzaamheid was al een groot probleem, want meer dan een miljoen mensen in ons land voelen zich niet verbonden, zijn verdrietig of hebben weinig sociale contacten. Nu we door de lockdown zoveel mogelijk thuis moeten blijven, wordt het voor mensen die zich al eenzaam voelen nog moeilijker. Dat ziet ook Lidewy Hendriks, psycholoog bij MIND. “Dat belletje, hoe kort ook, is nu belangrijker dan ooit.” Zelfs de kleinste gebaren kunnen het verschil maken, zegt ook zij. Maar hoe pak je dat precies aan? We geven vier tips.
1. Onderzoek waar de eenzaamheid vandaan komt
Deze tip is zowel bedoeld voor wie het gevoel heeft eenzaam te zijn als de mensen daaromheen. Het is belangrijk om na te gaan of het om sociale of emotionele eenzaamheid gaat, zegt Hendriks. Door daarin een onderscheid te maken, kun je ook verder onderzoeken waar het eenzame gevoel vandaan komt en wat je hieraan kunt doen. “Van sociale eenzaamheid spreken we als iemand echt bijna geen mensen ziet, zoals je veel bij ouderen ziet. Het typische en schrijnende plaatje. Emotionele eenzaamheid gaat juist meer om het gevoel dat je geen aansluiting vindt of het gevoel hebt er niet bij te horen, omdat het diepere contact er niet is. Iemand kan zich daardoor heel emotioneel en ongelukkig voelen van binnen.”
2. Denk niet groot, maar klein
Aan allebei deze vormen van eenzaamheid is gelukkig wat te doen, al is het bij iedereen anders hoe makkelijk dat gaat. “Als jouw opa, oma of oudere buurvrouw weinig mensen ziet, kun je daar zeker wat aan doen. Alleen al een praatje maken of bellen helpt. Echt waar. Het zijn juist de kleine dingen die het verschil maken. Neem eens boodschappen voor iemand mee, zet de vuilnisbak buiten of stuur een kaartje.” En wat kun je doen voor iemand die emotionele eenzaamheid ervaart? “Dit vraagt om meer creativiteit, want deze persoon is vaak wel omringd door mensen, maar voelt zich toch eenzaam. Zeker midden in een lockdown is het moeilijker om uit dit gevoel te komen. Onmogelijk is het gelukkig niet. Probeer diegene te helpen door dingen te doen waar of zij blij van wordt. Richt je ook op nieuwe mensen, op dit moment online, die wél aansluiten bij iemands interesses. Als mensen zich weer nuttig en waardevol gaan voelen, dan gaat het stap voor stap de goede kant op.” Als je je emotioneel eenzaam voelt, dan is het ook belangrijk om zelf niet stil te zitten. “Hulp is fijn, maar wacht niet alleen tot mensen naar je toekomen. Ga echt met jezelf aan de slag.”
3. Creëer een routine
Sinds de lockdown staat ons sociale leven flink op z’n kop. Ook op mensen die al eenzaam waren heeft dat zijn weerslag. En daarnaast zijn er mensen die juist eenzaam zijn geworden met de komst van de vele maatregelen. De tip van Hendriks: creëer voor deze mensen een routine. “Alles is anders geworden, want misschien kun je iemand niet meer bezoeken of zit diegene ineens maanden thuis. Al sta je drie keer per week voor het raam te zwaaien, stuur je elke maand een kaartje of bel je elke dag maar vijf minuten: juist deze dingen helpen, vooral als het op vaste tijdstippen of dagen is, zodat de ander er op kan rekenen. Door verwachtingen te scheppen, raken mensen aan deze gewoontes gewend en voelt dat als voldoening. Zo maak je iemands leven, midden in een lockdown, weer een stukje zinvoller.”
4. Geef toch die knuffel (als je klachtenvrij bent)
Elkaar geen knuffel mogen geven of een arm om iemand heen slaan, dat doet wat met een mens. Zeker met mensen die zich eenzaam voelen. “Het fysieke contact is inderdaad niet te vervangen, hoeveel belletjes of facetime gesprekken je ook hebt. Daarom ben ik er voorstander van, natuurlijk alleen als dit geen gevolgen heeft voor iemands gezondheid en als je klachtenvrij bent, dat iedereen één vast knuffelmaatje heeft. Als je dit met elkaar afspreekt, kan dat op een veilige manier. Want echt waar, die knuffel of arm om je heen kan niet op tegen wat voor vorm van contact dan ook. Neem natuurlijk wel goed de maatregelen in acht buiten je huis, zodat je niet je knuffelmaatje in gevaar brengt.”
