De Gezondheidsraad stelt in een advies dat blauw licht, het licht van televisies, computers, smartphones en tablets, niet zonder risico is. Het brengt onze biologische klok in de war. Hoe komt dit? En wat kunnen we hier aan doen? We vragen het dr. Andries Kalsbeek, hoogleraar Hersenhormonen.
Wat is het effect van blauw licht op onze biologische klok?
Kalsbeek: “We weten dat de biologische klok in onze hersenen zit. Het is als een slecht werkend horloge, dat elke dag gelijk gezet moet worden door licht om zo een ritme van precies 24 uur te genereren. In ons netvlies (retina) zitten cellen die gevoelig zijn voor licht en deze lichtinformatie doorgeven aan onze hersenen, niet alleen aan ons visuele systeem maar ook aan de biologische klok. Sinds ongeveer 15 jaar weten we dat de cellen die de lichtinformatie doorgeven aan de biologische klok vooral gevoelig zijn voor blauw licht. Omdat we ’s avond achter de computer zitten, televisie kijken of zelfs in bed op onze telefoon kijken, krijgt onze biologische klok een signaal dat het dag is. Hierdoor wordt de aanmaak van melatonine onderdrukt en maakt je lichaam zich niet klaar om te slapen. Het gevolg is dat we steeds later en uiteindelijk ook korter slapen.”
Hoe kun je deze verstoring voorkomen?
“Veel mensen hebben misschien het idee dat een telefoon of tablet weinig licht geeft. Word er daarom bewust van dat dit blauwe licht meer effect heeft dan je zou denken. Het is niet zo onschuldig. En bouw de hoeveelheid licht in huis langzaam af voor het slapen. Stel dat je om twaalf uur gaat slapen, zet dan om tien uur de televisie of computer al uit. Ook vindt er momenteel onderzoek plaats met een bril met oranje glazen die het blauwe licht neutraliseert.”
Geldt dit ook voor mensen die in ploegendiensten werken?
“Voor mensen die in ploegendiensten werken, is het lastiger. Tijdens het werk moet er niet te veel (blauw) licht zijn, want dit verstoort hun biologische ritme te veel. Aan de andere kant hebben ze zoveel mogelijk licht nodig tijdens het werk om wakker en alert te blijven. Dit is dus een kwestie van spelen met de gevoeligheid van licht, vooral de timing is belangrijk.”
Heeft blauw licht ook voordelen?
“Ja, er is ook een andere kant van de medaille. Overdag heeft onze biologische klok zoveel mogelijk licht nodig, zodat we wakker blijven. Het effect van blauw licht is iets groter dan het effect van gewoon licht. Dus misschien kan het helpen om wakker te worden door ’s morgen lampen te gebruiken met meer blauw licht. Ook zijn er onderzoeken gaande waarbij gekeken wordt naar de effecten van extra blauw licht in kantoren en scholen, mogelijk helpt dit om alert te blijven.”
