De ziekte van Lyme is en blijft de meest voorkomende ziekte die besmette teken kunnen veroorzaken, maar is al lang niet meer de enige. De laatste jaren weten we steeds meer over andere virussen, parasieten en bacteriën die ons ook kunnen besmetten door een tekenbeet. Het aantal ‘tekenbeetziekten’ neemt zelfs toe, blijkt uit onderzoek van het RIVM. Wat moet je hierover weten?
Per jaar worden ruim een miljoen mensen door een teek gebeten. Bijna de helft van de teken in Nederland draagt een mogelijke ziekteverwekker met zich mee. Uit het onderzoek van twee RIVM-onderzoekers blijkt het aantal mensen met de ziekte van Lyme te stijgen. Wat minder bekend is, is dat ook in Nederland mensen besmet worden met andere door teken overdraagbare virussen en bacteriën.
Levensbedreigende tekenbeet
“We weten inderdaad dat andere door teken overdraagbare ziektes voorkomen, ook in ons land”, zegt Joppe Hovius, hoogleraar Infectieziekten en oprichter van het Amsterdams Multidisciplinair Lymeziekte Centrum van het UMC. “Maar er is nog weinig bekend over hoe ziekmakend die andere virussen, bacteriën of parasieten precies zijn, hoe groot de kans is dat je daarmee besmet raakt en wat de gevolgen daarvan zijn. We weten wel dat ook in Nederland mensen teken-encefalitis kunnen oplopen, een hersenontsteking door een virus (TBEV) dat wordt overgedragen door een tekenbeet. Een infectie met TBEV verloopt vaak zonder klachten, maar kan ook gepaard gaan met ernstige neurologische symptomen en zelfs levensbedreigend zijn. Het virus dat teken-encefalitis veroorzaakt, werd tot nu toe vooral gevonden in Centraal- en Oost-Europa en in Scandinavië. Als je voor een lange periode naar deze delen van Europa gaat én ook nog is de natuur bent, is het raadzaam om je te laten inenten tegen deze tekenbeetziekte. Er is geen humaan vaccin tegen de ziekte van Lyme, maar een vaccin tegen TBEV is gewoon verkrijgbaar. ”
Meer aandacht voor andere ziektes
Andere mogelijke ziekteverwekkers die gevonden worden in teken in Nederland zijn Anaplasma phagocytophilum, Borrelia miyamotoi, Neoehrlichia mikurensis en ook verschillende Babesia en Rickettsia soorten. Als je hiermee besmet wordt, kun je een paar weken na de tekenbeet koorts krijgen en andere griepachtige verschijnselen. Dit kan vanzelf weer overgaan, maar in sommige gevallen is een behandeling noodzakelijk. “Het is niet nieuw dat ook andere ziekteverwekkers dan de Lyme-bacterie voorkomen in teken in ons land. Dat weten we al langer”, zegt Hovius. “Wel komt er steeds meer aandacht voor de ziektes die ze zouden kunnen veroorzaken. Dat is een goede zaak. Het is voor nu niet iets om je zorgen over te maken. Als je namelijk na een tekenbeet wordt behandeld met antibiotica, omdat je huisarts bijvoorbeeld denkt aan de ziekte van Lyme, is de kans groot dat (onbedoeld) andere ziektes worden meebehandeld. Maar dat is niet altijd zo en daarom zou er meer bewustwording moet komen dat teken ook andere ziektes kunnen overdragen.”
Let op koorts na een tekenbeet
Om meer te weten te komen over hoe andere ziekteverwekkers ons ziek kunnen maken en hoe dit kan worden voorkomen, is het Amsterdam UMC samen met het RIVM een landelijk onderzoek gestart. “Als je gebeten wordt door een teek en een paar weken laten een rode kring of vlek ziet verschijnen, denk je waarschijnlijk meteen aan de ziekte van Lyme. Ga dan direct naar je huisarts. Ook kun je dit melden op tekenradar.nl. Maar koorts enkele weken na de tekenbeet kan ook een uiting zijn van andere tekenbeetziektes.”
Wie binnen vier weken koorts (> 38 °C) krijgt na gebeten te zijn door een teek, kan zich hier aanmelden en deelnemen aan het onderzoek. Hovius: “Het is heel belangrijk om meer inzicht te krijgen in andere tekenbeetziektes. Ook als je andere acute klachten krijgt zoals neurologische uitval, is het belangrijk om naar je huisarts te gaan. Wist je bijvoorbeeld dat bepaalde virussen of parasieten niet te behandelen zijn met antibiotica? Door ons onderzoek hopen we in de toekomst mensen met andere tekenbeetziektes beter te kunnen helpen.”
Let op: Teken kunnen naast de ziekte van Lyme ook het encefalitis (of FMSE) virus overbrengen. De risicogebieden liggen in Zuid-Duitsland en Oostenrijk. Tegen FMSE kun je je wel inenten aangezien het een virus is. Houd hier rekening mee als je deze landen gaat bezoeken.
Weet jij hoe je een teek snel kunt verwijderen? Je leest het hier.
