Het slikken van lichte pijnstillers als paracetamol, aspirine en ibuprofen staat te boek als veilig en onschuldig. Zo slikt één op de vijf mensen in Nederland dagelijks paracetamol. Maar: “Een paracetamol is geen snoepje zonder gevaar.”
We weten te weinig over pijnstillers, blijkt opnieuw uit onderzoek van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. Meer dan de helft van de consumenten geeft onjuiste antwoorden op essentiële vragen over het juiste gebruik van pijnstillers. Opvallend is dat ook chronische patiënten hun kennis over pijnstillers overschatten en de risico’s onderschatten.
Eerder dit jaar sprak gezondNU met Frank Huygen, hoogleraar Pijngeneeskunde aan het Erasmus MC. Hij stipte dit probleem ook al aan: “Het begint al bij zorgprofessionals die te weinig weten over pijn en pijnstilling. En als die het al niet weten, hoe moet de gemiddelde Nederlander dan zijn kennis op een rijtje hebben?”
Dit doen pijnstillers
Pijnstillers gaan als warme broodjes over de toonbank bij drogisterijen, benzinestations en supermarkten. Zo is het meest gebruikte medicijn ter wereld paracetamol. In Nederland slikt één op de vijf mensen dagelijks een paracetamol. Niet zo gek, want deze helden kunnen ervoor zorgen dat pijnprikkels niet in de hersenen terechtkomen. Dat doen ze door pijnsensoren te beïnvloeden of de prikkels te dempen die langs de zenuwen naar de hersenen gaan. Of door het veranderen of blokkeren van pijnprikkels in je hersenen, waardoor je de pijn niet als pijn ervaart.
Gebruik geen rozengeur en maneschijn
Alle pijnstillers doen wat ze moeten doen: pijn bestrijden. Maar de risico’s worden onderschat. Zo meldt Ruud Coolen van den Brakel van het IVM: ”Het probleem is groter en hardnekkiger dan we dachten. We zien ook dat de meeste mensen geen advies vragen bij aankoop van zelfzorggeneesmiddelen.’ En dat terwijl ook de pijnstillers die je bij de drogist koopt, vervelende klachten kunnen geven bij langdurig of verkeerd gebruik. Zo moeten maagproblemen niet worden onderschat bij een pijnstiller als ibuprofen en kan paracetamolgebruik zorgen voor een leverbeschadiging.
5 feiten over het gebruik van pijnstillers
Het is belangrijk om pijnstillers niet als snoepgoed te behandelen en er goed over na te denken of het nodig is om een pijnstiller te nemen. Huygen geeft vijf belangrijke feiten over pijnstillers:
1. Het is vaak verstandig om met de mildste pijnstiller te starten
“Je begint vrijwel altijd met paracetamol: deze pijnstiller werkt goed en heeft de minste bijwerkingen. Werkt een paracetamol niet voldoende? Dan kun je een zwaardere pijnstiller proberen. Bij sommige klachten begin je wel meteen met een specifiek soort pijnstiller; je hebt meerdere soorten en elke groep heeft zijn eigen werking. Heb je gewrichtspijn, dan werkt ibuprofen bijvoorbeeld vaak beter dan paracetamol.”
2. Niet elke pijnstiller helpt bij elke klacht
“Laat je altijd adviseren welke pijnstilling bij jouw klacht en situatie geschikt is. Zo kun je aspirine beter niet slikken nadat je kies is getrokken. Deze pijnstiller verdunt je bloed namelijk, wat een eventuele bloeding kan verergeren.”
3. De bijsluiter wordt bijna nooit gelezen – en dat is onterecht
“Alles wat je moet weten staat op de verpakking of op de bijsluiter. Lees deze goed door – ook als je denkt te weten wat daarin staat – want het is belangrijk om de pijnstiller veilig te gebruiken. Overschrijd je bijvoorbeeld de maximale dosering, dan ga je al snel over de giftige grens heen.”
4. Gebruik van pijnstillers moet je melden bij de huisarts
“Heb je een keer pijn en neem je een paracetamol, dan hoef je dat niet te melden bij de huisarts. Heb je langdurig pijn, andere gezondheidsklachten en/of gebruik je vaak pijnstilling, meld het dan wel aan je huisarts. Een huisarts kan je belangrijke informatie geven, bijvoorbeeld of je bepaalde pijnstillers mag combineren en of je ze in jouw situatie mag gebruiken.
5. Pijn is niet altijd te behandelen met pijnstillers
“Een misverstand is dat we denken dat alle pijn met paracetamol en NSAID’s te behandelen is. Sommige soorten pijn, zoals zenuwpijn, hebben echter een andere behandeling nodig. Bovendien: een pijnstiller lost niet de oorzaak op. Pijn is een signaal van het lichaam dat er iets mis is en dat moet je niet negeren. Door de oorzaak te achterhalen, kun je ook de oorzaak behandelen en kun je voorkomen dat de klacht steeds terugkomt en je keer op keer naar een pijnstiller grijpt.”
