Handen wassen na het plassen. Als het goed is doen we dit allemaal. Toch is daar volgens een Duitse uroloog wat over te zeggen: vóór het toiletbezoek je handen wassen, zou beter zijn voor je eigen hygiëne. Dat deed onze wenkbrauwen fronzen. Hoe denken andere experts hierover?
De Duitse Uroloog Volker Wittkamp schrijft in zijn boek Bij de uroloog dat je beter je handen kunt wassen voor het plassen, in plaats van daarna. Ervoor zou namelijk beter zijn voor je eigen hygiëne; het verkleint onder meer de kans op vaginale infecties. Erna wassen doen we vooral vanwege het sociale aspect, meent hij. Hoe denken Nederlandse deskundigen hierover? We vroegen het Rijkelt Beumer, microbioloog bij de Wageningen Universiteit en Aart Klijn, kinderuroloog bij het UMC Utrecht.
Handen wassen voor het plassen – heeft het zin?
Rijkelt Beumer, microbioloog bij de Wageningen Universiteit: “Ik kan me niet voorstellen dat voor het plassen handen wassen veel invloed zal hebben op het voorkómen van urineweginfecties. Om een urineweginfectie te krijgen, moeten ziektekiemen vanuit de omgeving bij de geslachtsorganen komen en daar een infectie veroorzaken, of verderop in de urineblaas. Bij vrouwen is die weg wat meer toegankelijk voor micro-organismen dan bij mannen.”
Aart Klijn, kinderuroloog bij het UMC Utrecht: “Zeker voor meisjes en vrouwen zie ik niet in waarom dat zinvol is. Vrouwen doen voor het plassen hun broek naar beneden en gaan zitten. Ziekteverwekkers van buitenaf maken dan geen schijn van kans. Mannen zijn wat viezer, omdat zij nog met hun vingers overal aankomen.”
Dus om infecties te voorkomen hoef je het niet te doen?
Beumer: “Dat lijkt me inderdaad niet nodig. Zelfs als mannen gaan plassen terwijl ze erg vieze handen hebben, is er weinig kans op het oplopen van een ontsteking. Ik denk dat het probleem vooral bij vrouwen speelt en in veel mindere mate of helemaal niet bij mannen. Een belangrijkere reden voor het oplopen van een infectie bij vrouwen wordt waarschijnlijk veroorzaakt door strings en erg kleine slipjes, die geheel of gedeeltelijk in de bilspleet zitten. Van daaruit, in een vochtige omgeving, kunnen micro-organismen naar de vagina bewegen. En daar eventueel een ontsteking veroorzaken. Of door het verkeerd gebruik van toiletpapier: de billen afvegen met een beweging naar voren, richting de vagina. Op die manier is makkelijk besmetting mogelijk.”
Klijn: “Nee, de bacteriën die bijvoorbeeld een blaasontsteking veroorzaken komen altijd van binnenuit. Die zitten bijvoorbeeld in onze blaas en in onze darmen. Deze bacteriën horen bij ons en zijn er altijd. Het gaat mis als je bijvoorbeeld niet goed uitplast en er urine achterblijft in de blaas. Dan kun je een blaasontsteking krijgen. Een vieze onderbroek kan dit ook veroorzaken. Maar ook dat gebeurt door de bacteriën die we al bij ons dragen. Het lijkt me zeer onwaarschijnlijk dat bacteriën van buitenaf infecties veroorzaken, behalve als je met wc-papier de verkeerde kant op veegt.”
Wanneer moet je wél vooraf je handen wassen?
Beumer: “Als je echt vieze handen hebt voor je gaat plassen, neem ik aan dat je die sowieso wast. Je maakt dan tenslotte ook je kleding vies. Dus dan is het goed om het ervoor én erna te doen. Maar als je schone handen hebt, is dat minder belangrijk. Het valt op dat de Duitse uroloog het vooral heeft over urineweginfecties en niet over voedselpathogenen, zoals e.coli en salmonella. Deze bacteriën worden via de ontlasting, met name als je diarree hebt, makkelijk verspreid in toiletruimtes en de plekken waar je je handen wast.”
Klijn: “Voor het plassen je handen wassen is natuurlijk wel handig als je erg vieze handen hebt. Net als een schone onderbroek aantrekken. We staan er soms niet bij stil hoe vies ons ondergoed kan zijn. Dit is evengoed een broedplaats voor bacteriën.”
Handen wassen na het plassen is dus nog steeds belangrijk?
Beumer: “Zeker weten. Op de besmette oppervlakken kunnen ziektekiemen overleven tot de volgende schoonmaakbeurt. Daarom moet elke bezoeker van een toilet, zeker na een grote boodschap zijn of haar handen zorgvuldig wassen met zeep en drogen, het liefst met een papieren wegwerpdoekje. Ook kun je het contact met mogelijk besmette oppervlakken het beste zoveel mogelijk voorkomen. Denk hierbij aan deurklinken, kranen, drukknoppen en schakelaars. Dat geldt voor vrouwen die een plas doen en voor mannen die dat zittend op een toiletpot doen. Mannen die gebruik maken van een urinoir hebben een kleinere kans besmet te worden met ziekteverwekkers uit ontlasting. Maar ook zij krijgen na het plassen gewoon het advies: handen wassen.”
Klijn: “Dit doen we al decennia lang en er is geen enkele aanwijzing dat dit niet meer verstandig is. Ook als je denkt dat je vrij schoon bent, is het altijd belangrijk om na toiletgebruik je handen te wassen. Door je handen te wassen spoel je de bacteriën die niet bij jou horen van je af. Doe dit vooral met gewone zeep. Anti-bacteriële zeep zet de deur open voor nieuwe bacteriën, omdat je ook de goede en belangrijke bacteriën hiermee doodt. En dan kan het dus wél misgaan.”
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer Gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
