Vaginisme, een term die misschien wat mysterieus klinkt, maar voor veel vrouwen een realiteit is waar ze dagelijks mee te maken hebben. Wat is vaginisme? Wat is de oorzaak van deze aandoening en is het te behandelen? Wij nemen de vijf meest gestelde vragen over vaginisme onder de loep.
1. Wat is vaginisme?
Vaginisme heeft alles te maken met je bekkenbodem. Het is een aandoening waarbij de spieren rondom de vagina samentrekken zonder dat je dit wil. Het voelt alsof je vagina ‘op slot’ zit. Seksuoloog Eveline Stallaart zegt hierover: ”De bekkenbodem is een soort hangmat van spieren en bindweefsel onderin het bekken. Het is een ingenieus samenspel van spieren, dat er onder andere voor zorgt dat je je vagina, anus en plasgaatje kunt aanspannen en ontspannen. Maar soms is de bekkenbodem zo gespannen dat het onmogelijk wordt om nog iets in de vagina in te brengen. Vrijen met penetratie lukt dan niet en ook een vinger of tampon blijkt dan soms onmogelijk. Het kan pijnlijk zijn en leiden tot angst en frustratie.”
Hoewel pijn bij seks nooit normaal zou moeten zijn, komt het bij vrouwen relatief veel voor. Zo’n zes procent van de vrouwen heeft last (gehad) van vaginisme. Drie procent heeft dat regelmatig tot vaak. ”Sommige vrouwen hebben er hun hele leven last van. Bij sommigen speelt het in een bepaalde periode op. Het is ook mogelijk om in de ene situatie wel een vaginistische reactie te krijgen en in de andere niet”, aldus Stallaart. ”Zo komt het voor dat vrouwen het bijvoorbeeld wel hebben bij medisch lichamelijk onderzoek, maar niet bij vrijen of andersom.”
3. Welke klachten horen bij vaginisme?
Twijfel je of je vaginisme hebt? Er zijn een aantal symptomen die bij vaginisme horen. Als je je kunt herkennen in veel van onderstaande klachten, dan heb je waarschijnlijk last van vaginisme:
- Het lukt niet om een tampon, vinger of penis in je vagina te brengen
- Je zou graag seks willen, maar het lukt niet (Vaginisme hebben betekent niet dat je geen zin hebt in seks. Dit wordt soms gedacht, maar klopt niet. Vrouwen met vaginisme willen meestal wel seks hebben, maar het lichaam werkt niet mee)
- Wanneer je toch probeert om iets in je vagina te brengen, doet dit veel pijn
- Inwendig vaginaal onderzoek door een arts is niet mogelijk en doet te veel pijn
- Je hebt het gevoel dat je vagina verkrampt. Soms is de rest van je lichaam ook gespannen
- De huid rondom je vagina is erg gevoelig
Goed om te weten: als het je (soms) niet lukt om een vinger of tampon in je vagina te brengen, betekent dit niet gelijk dat je vaginisme hebt. Je kan ook gewoon gespannen zijn, waardoor het wat lastiger gaat. Zo kun je tijdens de eerste keer seks ook gespannen zijn. Dit wijst niet meteen op vaginisme.
Pas wanneer je een lange tijd problemen ervaart, is de kans groot dat je vaginisme hebt. Denk je vaginisme hebt? Blijf dan niet te lang zelf zoeken naar een oorzaak. Maak een afspraak bij de huisarts. Deze kan je naar de juiste persoon doorsturen.
2. Wat is de oorzaak van vaginisme?
Vaginisme kan verschillende oorzaken hebben, zoals bang voor pijn, waardoor vrouwen de bekkenbodemspieren (onbewust) aanspannen of negatieve gedachten, bijvoorbeeld als je als kind bent opgevoed met de boodschap dat seks slecht of vies is. Volgens het Bekkenbodemcentrum van het Albert Schweitzer ziekenhuis is er heel af en toe een lichamelijke oorzaak voor vaginisme. Bijvoorbeeld een stug maagdenvlies, een aangeboren afwijking (zoals een tussenschot in de vagina), pijnlijke plekjes of een overgevoelige huid bij de vaginaopening.
3. Is vaginisme te behandelen?
Gelukkig wel! Voordat je met de behandeling begint, onderzoekt een gynaecoloog-seksuoloog of je vaginisme een lichamelijke oorzaak heeft. Dit is belangrijk om als eerst te achterhalen. Bij een lichamelijk probleem hoort namelijk een andere behandeling dan bij een psychische oorzaak. Wanneer de oorzaak bekend is, kan je beginnen met een behandeling. Je kunt psychologische begeleiding krijgen of ondersteuning krijgen van een bekkenbodemfysiotherapie. Een bekkenbodemfysiotherapeut leert je om je bekkenbodemspieren aan te spannen en te ontspannen. Je leert om controle te krijgen over deze spieren. Dit zijn oefeningen die je meestal ook thuis kan doen. Wij hebben drie oefeningen voor je bekkenbodem op een rij gezet waarmee je vandaag nog kunt starten.
4. Kun je zwanger worden met vaginisme?
Wanneer je last hebt van vaginisme, is zwanger raken lastiger. Zonder pijn vrijen waarbij de penis in de vagina klaarkomt, lukt namelijk niet. Vrijen hoort geen pijn te doen. Dwing jezelf daarom niet om door de pijn heen te gaan. Een behandeling voor vaginisme kan soms lang duren. Wil je dus niet zo lang wachten op een eventuele zwangerschap, dan zijn er mogelijkheden om zonder vrijen zwanger te worden, zoals door zelfinseminatie. Vaginisme hoeft overigens geen invloed te hebben op je bevalling. Ook met vaginisme kun je op een natuurlijke manier bevallen.
5. Wat kun je doen als je partner vaginisme heeft?
Vaginisme is voor jou, maar ook voor je partner ingewikkeld. Deze tips kunnen je helpen om met het vaginisme van je partner om te gaan.
- Communiceren is de key: Praat met elkaar over vaginisme en zorg ervoor dat jullie allebei jullie gevoelens kunnen uiten. Laat haar weten dat je er voor hen bent en dat je hun situatie begrijpt zonder oordeel.
- Wees geduldig: Vaginisme kan een uitdaging zijn, voor zowel jou als je partner, maar het is belangrijk om geduldig te zijn. Neem de tijd om haar behoeften te begrijpen.
- Lees meer over vaginisme: Als je meer leert over vaginisme kan jij je partner beter begrijpen. Zo kan je haar de steun geven die ze nodig heeft.
- Twijfel niet aan jezelf: Het kan lastig zijn wanneer je geen seks kan hebben met je partner. Jullie willen het allebei graag, maar het lukt niet. Weet dat het niet aan jou ligt, maar dat je haar wel kan helpen.
- Ga seks niet forceren: Respecteer de grenzen van je partner. Als het binnenbrengen van de penis te veel pijn doet, probeer dit dan niet aan te moedigen.
- Ontdek andere seksuele handelingen: Seksuele penetratie is niet de enige manier om intimiteit te ervaren. Verken samen alternatieve vormen van intimiteit. Leer masseren als een pro of gebruik een blinddoek om elkaars zintuigen te prikkelen.
- Praat met je partner over de behandelmogelijkheden. Je partner vindt het misschien heel spannend om hulp te zoeken. Probeer haar daarin wel aan te moedigen.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Ook leuk: neem een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
