Over weinig zaken kun je zo piekeren als je gezondheid. Gelukkig is er Gezondnu’s medisch team. In Spreekuur stellen lezers hun vragen over de verschillende gezondheidsonderwerpen. Deze keer de vraag van Vera: ‘Ik kom allerlei afslankmiddelen tegen zoals Ozempic. Kan ik deze veilig gebruiken?’ We vroegen het aan diabetesexpert Harriët Verkoelen.
Wat doen afslankmiddelen?
Harriët Verkoelen: “Sinds een jaar of tien zijn er afslankmiddelen verkrijgbaar die je per injectie toedient. Het zijn darmhormonen, ofwel incretines, die in een laboratorium zijn gemaakt. De bekendste zijn Ozempic en Saxenda. Deze middelen zijn oorspronkelijke bedoelt als diabetesmedicijn. Maar steeds meer mensen gebruiken deze middelen om af te vallen. Is dat wel zo’n goed idee? Om dat te kunnen zeggen is het goed om te begrijpen hoe deze middelen werken. Darmhormonen, ofwel incretines, zijn hormonen die de insulineafgifte bevorderen na een maaltijd. De twee belangrijkste incretines zijn GLP-1 en GIP. Beide vervullen meerdere functies met effecten op de bloedsuikerregulatie en op afvallen.”
Dit is wat incretines doen in je lijf
- Stimuleren van de afgifte van insuline wanneer er glucose in het bloed komt. Dit mechanisme zorgt ervoor dat het lichaam beter reageert op glucosepieken na een maaltijd.
- Remming van de afgifte van het hormoon glucagon wat normaal gesproken de bloedglucose verhoogt.
- Ze vertragen de maaglediging, wat helpt om het gevoel van verzadiging te verhogen.
- In je brein krijgt de hypothalamus een signaal waardoor de eetlust wordt onderdrukt.
Trage maaglediging
“Normaal is na een uurtje of drie de maag leeg, nu kan dat zelfs dagen duren! Daardoor ben je langer verzadigd en is er minder behoefte aan zoetigheid. Het effect van incretines heeft er dus niet per se mee te maken dat je lichaam meer vet verbrandt, want daarvoor moet je insulinespiegel laag zijn. Maar met het feit dat je geneigd bent om minder te eten, waardoor je insulinespiegel daalt. En aangezien insuline een vetopslaghormoon is, slaat je lichaam minder vet op. Daar komt bij dat veel mensen een gevoel van misselijkheid ervaren, wat er ook voor zorgt dat je minder eet.”
Zijn afslankmiddelen veilig?
“Incretines zorgen voor een vertraagde maag- en darmbeweging. Het is maar de vraag in hoeverre de maaglediging weer normaal gaat verlopen als je stopt met het medicijn. Bovendien blijkt dat de zoete cravings na 24 maanden weer terugkomen, ondanks het nemen van injecties. Dit bevordert dat je weer meer gaat eten. Het gebruik van afslankmiddelen heeft dus, meestal, geen blijvend effect. Ook is de eerder genoemde misselijkheid niet zomaar een zeldzame bijwerking, dit komt erg veel voor. En dan is er nog een psychologisch effect. Mensen die afslankmiddelen slikken zijn geneigd minder gezond te eten, omdat ze denken dat het door deze medicatie geen ‘kwaad’ kan en het toch wel goed komt. En last but not least: het verlies van lichaamsgewicht is meer verlies van spiermassa dan van vetmassa. Dit is zeker niet wenselijk.”
“In de ideale situatie zou je deze medicatie, als je het al gebruikt, hoogstens tijdelijk moeten gebruiken. Ondertussen moet je je eetpatroon dan zodanig aanpassen dat je deze middelen na een poos niet meer nodig hebt. Want aan elk medicijn zijn nadelen en risico’s verbonden, dus ook aan deze middelen. Zeker omdat door de injecties de dosering van de incretines in je lijf vele malen hoger is dan in een natuurlijke situatie.”
Zo bevorder je de natuurlijke incretine-afgifte
Goed nieuws. Ook zonder afslankmiddelen kun je je eigen incretinehormonen op een natuurlijke manier activeren. Hoe? Zo:
- Eet meer vet in plaats van koolhydraten. Vet verhoogt je incretinespiegels meer dan koolhydraten, terwijl je insulinespiegels juist verlagen.
- Eet minder snelle, bewerkte koolhydraten. Zet minder wit brood, toegevoegde suikers en witte pasta op het menu. Je lichaam hoeft dan veel minder insuline aan te maken.
- Eet meer eiwitten. Dat verzadigt meer dan koolhydraten die juist hongeriger maken.
- Zet bitter voedsel op het menu. Eet bijvoorbeeld witlof, radijs, koffie, pure chocolade en grapefruit. De bittere smaak-receptoren op je tong stimuleren de aanmaak van incretine, blijkt uit onderzoek.
- Voor op de boodschappenlijst: eieren, berberine, kurkuma, groene thee, geradenia, gember, quercetine, kaneel en ginseng.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer Gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
