Ze zijn razend populair: superfoods. Supermarkten weten ze niet aan te slepen en op internet vind je tientallen recepten met chiazaad en gojibessen. Maar: in een kwart van de superfoods zitten meer sporen van bestrijdingsmiddelen dan wettelijk is toegestaan. Zijn superfoods dan wel zo super? En wat zeggen deskundigen over deze hype?
Afgelopen jaren onderzocht De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) 52 monsters van verschillende superfoods. Twaalf monsters bleken meer resten van bestrijdingsmiddelen te bevatten dan toegestaan volgens Europese regels. Hoewel de hoeveelheid aangetroffen bestrijdingsmiddelen niet gezondheidsgevolgen heeft, rijst de vraag op: hoe super zijn superfoods nou echt?
Hype
Superfoods kunnen worden geplaatst onder de ‘hypes’. En die gaan meestal als volgt: superfoods komen op de markt en krijgen verschillende gezondheidsclaims toebedeeld. Foodies kopen de schappen leeg, gevolgd door hun volgers. Dan komt de massa, die het toch ook even wil proberen. Daarna komt er kritiek: er is nog heel weinig wetenschappelijk bewijs voor superfoods. En dan slaat de twijfel toe en laten mensen het toch maar in de schappen staan.
Steeds goedkoper?
En bij die kritiek en twijfel zijn we nu gekomen. Kookboeken staan vol recepten met chiazaad en macapoeder en in drogisterijen liggen de superfoods spotgoedkoop in de schappen. Dat laatste brengt ons in de war: als het ineens zo goedkoop kan, is het dan nog wel goed? Superfoods horen toch niet super goedkoop te zijn?
Mooie toevoeging
Maar zijn superfoods dan ineens heel slecht? Nee, dat hoeft niet. Ze kunnen een goede toevoeging zijn aan je voedingspatroon. Sommige zaden en bessen hebben mooi eigenschappen, net zoals groenten, fruit en bonen. Oftewel: ze dienen als aanvulling op de dagelijkse maaltijden en variatie is gewenst.
Slimme vervangers
Wel een gezond product, maar geen superfood? Dit zijn vijf goede, gezonde en goedkopere alternatieven met dezelfde soort smaak, structuur en/of voedingswaarde:
- Tarwegras » broccoli, boerenkool, spinazie
- Gojibessen » blauwe bessen, kersen,
- Chiazaad » sesamzaad, maandzaad
- Kokosolie » roomboter, grasboter
- Hennepzaad » (wal)noten
- Moerbeibessen » cranberry’s, rozijnen
“Hoe super vind jij superfoods?”
De winkels liggen vol met superfoods en ook uit de nieuwste kookboeken is het niet meer weg te denken. Toch waren we benieuwd of het antwoord op de vraag: “Hoe super vind jij superfoods?”, ons zou verbazen. Hieronder het resultaat:
Lisette Kreischer, schrijfster van vegan kookboeken: “Ik geloof in de kracht van planten, van noten, granen, peulvruchten, zaden, groente, fruit. Ik geloof ook in de kracht en gezondheid van producten die we nu onder superfoods scharen. Volgens mij schijnen we een te groot spotlight op die paar bessen en zaden. Er zijn nog veel meer ‘superfoods’. De hele plantaardige keuken is in mijn optiek één groot superfoodfeest. En de key daarbij: alles met mate eten, volgens de seizoenen, gevarieerd en van biologische herkomst.”
Hanke Bouman, moeder van twee kinderen en werkzaam in het basisonderwijs: “Ik eet soms superfoods, maar vind ik het wel erg prijzig. Voor mij is het gewoon gezond eten, net zoals kiwi’s en boerenkool.”
Henny de Lint, natuurvoeding diëtist en docent: “Er is geen wettelijke definitie van het woord ‘superfood’. Het gaat meestal om voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan belangrijke voedingsstoffen, Maar dat blijkt ook nog vaak niet waar te zijn of de opname is nihil. Maar ook vruchten van eigen bodem (aardbeien, bramen) zitten boordevol stofjes die positief bijdragen aan onze gezondheid. Dus wanneer is iets dan een superfood? Voor een gezonde natuurvoeding is variatie in (verse) groenten, fruit, noten, zaden, peulvruchten en granen heel belangrijk.”
Suzette Timmerman, natuurvoedingskundige: “De meeste superfoods zijn pure en onbewerkte producten met een hoge voedingswaarde. Ze zijn leuk voor de variatie en vaak lekker; drie basisregels voor gezonde voeding die ik hanteer als voedingskundige. Maar van het geld kun je veel andere onbewerkte producten kopen, waarvan er ook een groot aantal een superfoodachtig karakter heeft. Ook neem je maar kleine hoeveelheden, waardoor de hoeveelheid voedingsstoffen die je binnenkrijgt na het eten van superfoods kan tegenvallen. Plus: er zijn superfoods die zo hip zijn dat de prijs omhoog is geschoten, waardoor de bevolking die het verbouwt en ervan leeft, het niet meer kan betalen.”
José Leeuwenkamp, hoofdredacteur gezondNU: “Chiazaad is lekker, maar lijnzaad ook. Superfood is vooral kiezen voor supergezond. Een sinaasappel is zeker net zo super!”
Esther van Deil, verpleegkundige: “Ik vind het onzin. De ‘geweldige’ eigenschappen hebben vele normale fruit en groenten ook. Naar mijn idee is het vooral een verkooptruc en voegt het weinig toe aan een gezond eetpatroon. De superfoods worden vaak van ver geïmporteerd wat niet goed is voor het milieu. Ook vind ik het een vreemd idee dat het nu ook bij winkels zoals de Action wordt verkocht.”
