Littekens die gaan irriteren, een jeukende huid, pijn in je gewrichten en stijve spieren. Ja hoor, het is herfst! Zodra het kouder en natter wordt, lijkt dit direct effect te hebben op onze gezondheid. Hoe komt dat toch? We vragen het aan een reumatoloog en huidtherapeut.
De herfst is het seizoen van een warme kachel, koude wind en regen en méér tijd doorbrengen onder een dekentje op de bank. Klinkt knus en gezellig, maar zodra het kouder wordt, ervaren veel mensen ook direct meer pijn en ongemak. Toeval? Nee. In de herfst kunnen zowel je spieren en gewrichten als je huid en eventuele littekens pijnlijker aanvoelen.
Slechte doorbloeding? Meer pijn
Waar komen die stijve en pijnlijke spieren en gewrichten vandaan? “Zodra de herfst begint, hoor ik in de spreekkamer veel meer mensen klagen over gewrichtspijn, stijve spieren en meer klachten,” vertelt Karen Bevers, reumatoloog bij de Sint Maartenskliniek. “Er worden in deze periode ook meer pijnstillers voorgeschreven. Onderzoeken hebben alleen nog niet aan kunnen tonen dat ontstekingen of ziektes daadwerkelijk actiever worden door weersveranderingen, bijvoorbeeld bij ontstekingsreuma.”
“De ziekte an sich wordt dus niet erger, maar mensen ervaren wel degelijk meer klachten. Eigenlijk best logisch, want alles wat afkoelt wordt stijver en kouder. Dat geldt ook voor spieren en gewrichten. In de herfst bewegen we minder, hebben we het kouder en daardoor is de doorbloeding minder goed. Dat zorgt voor meer pijn.” Onderzoek van de Universiteit van Manchester toonde onlangs ook aan dat mensen met chronische aandoeningen zoals artritis en migraine meer kans hebben op pijn tijdens vochtige en koude dagen.
Stilzitten versus bewegen
Stap één voor minder pijn in de gewrichten en minder stijve spieren: meer bewegen. Stap twee is je dik aankleden. Die wollen sokken, dikke jas en sjaal hebben echt nut. Bevers: “Door jezelf zo warm mogelijk te houden en te kleden, blijft je lichaam beter doorbloed en dat betekent minder pijn. Genoeg bewegen blijft, hoe cliché ook, het allerbelangrijkst. Je wordt nu eenmaal stijf en stram als je stil blijft zitten. Denk ook goed aan je weerstand deze periode. Virussen, verkoudheden en griepjes geven meer spier- en gewrichtsklachten. We weten bijvoorbeeld dat virussen een reuma-aanval kunnen uitlokken.”
Een drogere huid
Kou heeft niet alleen effect op je spieren en gewrichten. Zodra de ramen dicht gaan en de kachel aangaat, merk je ook dat dit effect heeft op je huid. “In de herfst wordt de luchtvochtigheid buiten hoger en in huis juist lager”, zegt Glyonne van Vliet, huidtherapeut bij de Roosevelt Kliniek. “De huidaandoening rosacea kan bijvoorbeeld bij temperatuurwisselingen – van warm naar koud en andersom – meer opspelen. De huid wordt dan roder en vuriger. Ook als je een andere huidaandoening hebt of een gevoelige huid, kun je in de herfst sneller last krijgen van droogheid, rode plekjes of een trekkerig gevoel. Dat komt vooral door het vele binnen zijn. De lage luchtvochtigheid in huis zorgt ervoor dat de huid zijn vocht verliest aan de omgeving en daardoor droger wordt.”
Littekens doen pijn
Ook littekens worden gevoeliger en stugger door de constante temperatuurverschillen – in huis is het warm en buiten is het koud. Van Vliet: “Littekenweefsel is weefsel zonder haartjes, zenuwen en zweetkliertjes en daardoor niet te vergelijken met de gewone huid. Door de wisselende temperatuur kan de gewone huid aan het litteken gaan trekken en dat zorgt voor irritaties.” Wil je de kans op huidklachten zo minimaal houden? Dan kun je een aantal dingen doen. “Douche niet te lang en te warm, want daar droogt je huid van uit en gebruik een verzorgende bodylotion met de voedende stof niacinamide. En: ga lekker veel naar buiten. Het is deze periode lekker vochtig buiten en dat is wél goed voor je huid.”
