Wie druk is, gaat harder werken. Fout! Hoe tegenstrijdig het ook klinkt, juist lanterfanten vermindert stress, vermeerdert creativiteit en zet je kompas in de juiste richting. En daarvoor moet je actief niets doen. Hoe doe je niets op de beste manier? En wat gebeurt er allemaal in je brein? Psycholoog Kemal Inci legt het uit.
We houden van doeners. We zijn graag verantwoordelijk en we hebben graag altijd iets om handen. Daarom vinden we de momenten dat we weinig doen, vaak lastig. Niets doen voelt niet goed. Maar wie denkt dat nietsdoennerij nutteloos is, komt bedrogen uit. “Juist wanneer je niets doet, ontdek je waar het leven werkelijk om draait,” stelt psycholoog Kemal Inci. Als bedrijfspsycholoog en eerstelijnspsycholoog weet hij als geen ander hoe gezond niets doen kan zijn. Maar hoe doe je niets?
Niets doen? Stel geen eisen
“Niets doen is simpelweg iets doen zonder de door jezelf of door anderen opgelegde verplichtingen of verwachtingen,” vertelt Kemal Inci. Relaxen op de bank, mediteren of liggen met je voeten in het gras. Maar ook tuinieren, naar de yoga gaan of een drankje op het terras kan dat zijn. Voelen wat je voelt, zien wat je ziet.
Hoewel jijzelf in volledige rust bent en er niets uit je handen komt, zijn je hersenen enorm actief. Ze leggen razendsnel creatieve verbindingen, activeren probleemoplossend denken en onderscheiden hoofd- en bijzaken.
Inci: “Je laat je alledaagse focus en controle los en komt in een staat van overgave en verruimd bewustzijn. In plaats van te ‘worden geleefd’, leef je. In deze beschouwende staat, sta je stil in de maalstroom van alledag. Een staat die je mogelijkheden biedt om tot het inzicht te komen of je de juiste doelen nastreeft. En of je wel bereikt wat je daadwerkelijk nodig hebt, de wezenlijke behoeftes.”
Wel doen: wezenlijke behoeften vervullen
Want daar draait het om: behoeftes vervullen. “Gewoonlijk zijn het prikkels van allerlei aard die stimuleren om activiteiten te verrichten. Die komen van buitenaf of binnenuit,” vertelt Inci. Zo is een hongerige maag het signaal van binnenuit dat je iets moet eten. Het stimuleert je om voedsel te verkrijgen. In deze maatschappij betekent dat je hiervoor moet landbouwen of werken om eten te kopen. Een vriend die vraagt een boodschap voor hem te doen, is een prikkel van buitenaf om iets te doen. Dat is allemaal niet erg, want “onze belangrijkste taak is om onze eigen behoeften en die van onze dierbaren te vervullen.”
Je slaat de plank mis wanneer je constant werkt, doet en druk bezig bent, zonder dat deze activiteiten daadwerkelijk jouw wezenlijke behoeftes en die van je dierbaren vervullen. Dan word je geleefd en raak je op den duur overspannen. “Af en toe écht niets doen, voorkomt stress en burn-outs.”
Go with the flow = lanterfanten
Hoe doe je goed niets? Hoewel iedereen anders is, geldt één ding voor ons allemaal: onttrek je actief aan een situatie waartoe je iets bent verplicht, die eisen aan je stelt of waar je weer in control moet zijn. “De één doet dat door middel van yoga, een ander door te schrijven of dagdromen. Hoeveel tijd zoiets kost, is afhankelijk van de persoon zelf. Nog beter: integreer een vast ‘bezinmoment’ in je leven. Een dagevaluatie, weekevaluatie, jaarevaluatie,” adviseert Inci.
Een heel paradoxale opdracht, want in feite doe je niets maar “is het ook de bedoeling dat je jezelf vrijmaakt van verplichtingen en gaat ontspannen. Wanneer je jezelf overgeeft aan het leven, lijkt het alsof je de controle verliest. Maar niets is minder waar. Juist dan leid je meer je leven en gebruik je energie voor zaken die er werkelijk toe doen.”
