Een hand vasthouden, een aai over je wang, het strelen van je rug. Wij Nederlanders zijn niet zo van het lichamelijke contact. En onder invloed van de #metoo-beweging wordt elkaar aanraken misschien nog minder vanzelfsprekend. Best jammer, want aanraken kan het beste medicijn zijn wat er is. Hoe werkt de geneeskracht van een knuffel?
Huidhonger is een begrip waarmee je uitdrukt hoe groot de menselijke behoefte aan contact en aanraking is. Niet alleen de huid hongert bij gebrek aan liefdevolle aandacht, vooral de inwendige mens hongert zodra aanraken hooguit iets functioneels wordt, zonder gevoel of betekenis.
Een knuffel is gezond
Ongewenste intimiteiten en seksueel misbruik hebben dankzij de #metoo-beweging eindelijk meer aandacht gekregen. Er is veel gezegd en geschreven over grenzen. Misschien zelfs zo veel dat die goedbedoelde aanraking iets is geworden waar je toch meer over nadenkt. Op zich niet erg. Zolang we met elkaar maar niet vergeten dat een kus, een streling of een knuffel, ook ontzettend veel moois en gezonds kan opleveren.Als je machteloos bent, of verdrietig, is er altijd nog een arm die de ander om je heen kan slaan. Als je vader of moeder zwaar dement is, kun je altijd nog zijn of haar hand vasthouden. Voelen is een van de zintuigen die het eerst ‘aangaat’ en het laatst uitsterft wanneer we het leven verlaten.
Een zieke aanraken – dat is eng?
Margreet Melman is de bedenker van de voorstelling HuidHonger, waarmee dansers langs verzorgorganisaties in Nederland trekken. “In onze Westerse cultuur is aanraken niet erg vanzelfsprekend en al helemaal niet als het om zieke mensen gaat. Je eerste reactie is toch om afstand te bewaren. Dat gaat vanzelf. Onbewust. Als gezond mens wil je besmetting voorkomen. Maar ook al zijn dementie, afasie of de ziekte van Parkinson niet besmettelijk, toch voelen we doorgaans niet de drang om deze kwetsbare mensen te knuffelen. Ziekte werpt weerstand op. Misschien ook omdat we de mens achter de ziekte niet altijd meer kunnen zien. De gevolgen zijn groot. Niet aangeraakt worden voelt alsof je niet bestaat. Er niet toe doet. Het gaat veel dieper dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Huidhonger is even schrijnends als onzichtbaar.”
Met de dansvoorstelling hoop ze dat gemis aan intimiteit te doorbreken. Dat werkt soms wonderwel. “Maar intimiteit vraagt veel moed en lef”, waarschuwt ze. “Echt contact kun je alleen maken als je jezelf durft te laten zien. Je moet je kwetsbaar opstellen en dat kan en wil niet iedereen.”
