Eten uit eigen tuin, dat klinkt als muziek in de oren. Maar zodra je in je tuin of op je balkon staat, borrelen de vragen op. Want hoe tover je je balkon of tuin om in een eetbaar paradijs? In een serie artikelen vragen we fervente moestuiniers het hemd van het lijf. Dit keer: alles over oogsten en bewaren.
Rond juli, augustus en september zijn de hoogtijdagen om te oogsten. Volg een zaai- en oogstkalender, zodat je in één oogopslag ziet wanneer je kunt zaaien en oogsten. In de meeste gevallen oogst je niet alles in een keer, maar simpelweg wat je nodig hebt. Het moestuinpanel geeft je ook nog goede tips.
Hoe weet je wanneer een gewas groot genoeg is om te oogsten?
Jacqueline Stammeijer: “Met oogsten is het heel verleidelijk om groente groot te laten groeien. Meestal worden ze dan echter niet lekkerder van smaak. De gewassen worden vezelig of barsten open, waardoor ze vatbaar worden voor schadelijke insecten. Jonge groente smaken vers en zoet, te rijpe groente wordt vezelig en bitter.
Madelon Oostwoud: “Voor het verzamelen van de oogst van vaste eetbare planten is een eenvoudige leidraad: pluk kruiden als je ze nodig hebt, fruit als het rijp is, groenten als het blad stevig en vers is, en bloemen met mate. Blad en bloemen voor thee pluk je het beste als ze jong zijn, om ze te kunnen bewaren kun je te drogen hangen of drogen in de oven.”
Jacqueline Stammeijer: “Courgettes draai je al van de plant af als ze 15 tot 20 cm groot zijn. De grotere exemplaren zijn alleen nog voor de soep bestemd. Wortels zijn vingerdik en radijzen, meirapen en bietjes komen net met hun kopje boven de grond zodat je de grootte goed kunt zien. Bij uien en knoflook kun je de oogsttijd goed aflezen aan het verkleuren van het loof. Wordt dit geel en gaat het slap hangen, dan is het tijd om de knoflook of uienbollen op het land te leggen om na te drogen. Wortels kun je over het algemeen lang in de grond laten, pastinaken kunnen zelfs overwinteren. Oogst zomerwortelen in de zomer anders nemen ze een zeepsmaak aan.”
En dan, hoe oogst je?
Vera Greutink: “Ik probeer mijn moestuin zo te plannen dat we er het hele jaar van kunnen oogsten. Bij veel gewassen kun je de oogstperiode verlengen door bepaalde oogsttechnieken te gebruiken, zoals wat ik ‘doorlopend plukken’ noem. Hierbij oogst je niet in een keer een hele krop sla, maar alleen naar behoefte. Daarna laat je de plant hergroeien en zo kun je wekenlang van dezelfde planten oogsten. Het werkt ook goed bij bijvoorbeeld snijbiet of bladkool.”
Madelon Oostwoud: “Het meeste fruit kun je voorzichtig met de hand plukken, voor kruiden, groenten en eetbare bloemen kun je een mesje of tuinschaar gebruiken.Voor noten zijn handige plukmandjes verkrijgbaar. Ga je op een ladder staan, zet deze dan zorgvuldig neer en zorg dat je je aan stevige takken kunt vasthouden tijdens het plukken.”
Hoe bewaar je oogst?
Jacqueline Stammeijer: “Hoe lang je groente kunt bewaren, is afhankelijk van het gewas. Najaarsgroente kun je meestal langer bewaren, denk aan kolen, pastinaken, winterwortelen en pompoenen. De meeste bladgroenten eet je juist vers, spinazie kun je invriezen. Wortelgewassen bewaar je in de grond, in kisten. Vruchtgewassen bewaar je binnenshuis in een kelder of op zolder.”
Madelon Oostwoud: “Ik pluk wat ik nodig heb en eet het altijd meteen op. Van bessen maak ik graag jam en van appels appelmoes. Langer dan een paar weken staan de potten niet in de kast; iedereen is er dol op!”
Lees ook de andere artikelen van de moestuinreeks, over het beginnen met een moestuin, moestuinieren op een balkon, het starten met zaaien en het belang van vogels in de moestuin en het onderhouden van een moestuin.
