De kerstdagen gaan dit jaar even anders dan voorgaande jaren. Hoewel we gebonden zijn aan kleine groepen, we niet langs veel mensen op bezoek kunnen en ze dus waarschijnlijk rustiger verlopen dan voorheen, kan ook deze kerst drukte en stress met zich mee brengen. Laat staan voor wie prikkels nog eens extra binnenkomen: de hoogsensitieve persoon. Dit jaar krijgen we minder bezoek, maar wie nodig je dan uit? Een HSP kan zich hier erg druk om maken. Esther Bergsma is expert in hoogsensitiviteit en heeft goede raad voor alle hoogsensitieve personen tijdens de feestdagen.
Esther schreef onder andere het boek Het hoogsensitieve brein. Ze geeft vier valkuilen tijdens de feestdagen voor de hoogsensitieve persoon (HSP) en tips hoe je er niet in stapt.
Valkuil 1: Schuldig voelen dat je niet iedereen kunt uitnodigen
Waar het voor de corona nog mogelijk was je hele familie uit te nodigen, zijn we tijdens de crisis gebonden aan kleine groepen. Het valt niet mee om hierin een keuze te maken. ”Door het grote verantwoordelijkheidsgevoel wat hoogsensitieve personen hebben, is dit voor hen een valkuil. Een HSP denkt veel aan anderen en kan zich daarom erg druk maken om mensen die nu alleen zijn tijdens de kerst. Ze voelen zich snel verantwoordelijk om iedereen een fijne kerst te bezorgen en willen niemand achterstellen. Als je je almaar drukmaakt wie je uitnodigt en wie niet, is het lastig te genieten van de bezoekjes tijdens de feestdagen.”
Tips:
– Bedenk je dat jij niet de enige bent die verantwoordelijkheid draagt dat je familieleden een prettige kerst hebben. Er zijn ook andere familieleden die dit met je dragen.
– Bedenk van te voren hoeveel bezoekjes je wilt brengen, aan wie en wanneer. Zorg ook voor rustmomenten tussen bezoekjes door om alle indrukken te kunnen verwerken. Vlieg niet van hot naar her.
Valkuil 2: Als HSP alleen maar bezig zijn met anderen
Je bent als HSP veel bezig met de gemoedstoestand van anderen. Je bent gevoelig voor sfeer en onderhuidse spanningen. Gevolg? Het kan gebeuren dat je continu bezig bent met de harmonie van je gezelschap. ”Je kunt je grenzen dan passeren, omdat je wil dat iedereen het gezellig en fijn heeft. Bijvoorbeeld door met een gezelschapsspel mee te doen, terwijl je eigenlijk wat tijd voor jezelf nodig hebt. Of door de gastvrouw telkens te helpen bij het verzorgen van het eten en drinken. Je pakt overal taakjes op en dan duurt het niet lang voor je overprikkeld bent.”
Tips:
– Bedenk je dat jij niet alles hoeft op te lossen. Je mag ook aan jezelf denken. Het moet ook voor jou een leuke dag zijn.
– Je hoeft niet altijd iets te doen met de signalen die je oppikt. Wanneer je ziet dat de gastvrouw rondrent met drankjes, maar jij al de hele tijd bij het eten hebt geholpen, kan iemand anders ook opspringen om te helpen. Kies soms bewust voor om niet te helpen, omwille van jezelf.
Valkuil 3: Overprikkeld raken door te veel indrukken
De kerstmuziek op de achtergrond. De geuren van al het lekkers. De (vaak ongezonde) hapjes die je maag te verwerken heeft, alcohol, de geur van dennenboom en de gemoedstoestand van je gezelschap. Het zijn allemaal prikkels die bij de HSP nog eens extra hard binnenkomen. ”Zelfs onbewuste prikkels – zoals kerstkleding die vaak niet heel comfortabel zit – nemen een groot deel van je verwerkingscapaciteit in beslag. Overprikkeling ligt dan snel op de loer. Waarna je bijvoorbeeld je heel chagrijnig of teruggetrokken kunt gedragen.”
Tips:
– Probeer je bewust te worden van de bewuste en onbewuste prikkels die veel invloed op je hebben. Wanneer je weet welke prikkels je veel energie kosten, kun je hier rekening mee houden. Trek bijvoorbeeld een zacht jurkje aan, in plaats van het schurende jurkje met pailletten.
– Zorg voor rustmomenten op de dag zelf. Leg aan het gezelschap uit dat je het prettig vind om even tussendoor vijf of tien minuutjes te wandelen of loop even naar een slaapkamer voor wat tijd voor jezelf. Mensen vinden dat vaak helemaal niet erg, wanneer je het uitlegt.
Valkuil 4: Alles perfect willen verzorgen
Een hoogsensitief persoon wil alles tot in de puntjes uitwerken. Omdat ze vaak details zien, moet alles ook kloppen. Ze zijn gevoelig voor schoonheid en vinden het het vaak ook waard om dit na te streven. ”Maar soms ben je hier zo enorm veel tijd mee kwijt en leg je jezelf zo veel druk op. Je kunt dan nauwelijks genieten van de dag zelf omdat je al zo moe bent. Plus: je kunt ook van anderen te hoge verwachtingen hebben. Je hebt dan een bepaald beeld in je hoofd van hoe de dag hoort te verlopen volgens jou. Je hoopt op diepzinnige en mooie gesprekken. Deze hoge verwachtingen kunnen ook voor teleurstelling zorgen.”
Tips:
– Leg de lat niet te hoog voor jezelf. Goed is goed genoeg. Niet alles kan 100% uitgewerkt zijn. Er gaat altijd wel wat mis.
– Bedenk waar je prioriteiten liggen. Wil je echt een perfect uitgewerkt diner, en daarna mentaal niet meer volledig aanwezig zijn? Of kies je voor een soepje en heb je daarna nog energie voor een gezellig gesprek?
– Probeer je verwachtingen wat meer los te laten en open de dag in te stappen. Dan heb je vaak de leukste dagen. Een kerstdag leent zich niet altijd voor een diepzinnig gesprek waarop je als HSP op hoopt.
”En tot slot: de afgelopen corona-crisis was al heftig genoeg met alle veranderingen en zorgen die het met zich meebracht. Maak het jezelf vooral niet al te moeilijk en houdt het deze kerst eens wat simpeler. Gun jezelf de ook de rust en geniet van het gezelschap om je heen deze kerst”, sluit Esther af.
Wil je meer tips om met je hoogsensitiviteit om te gaan? In dit artikel delen ervaringsdeskundige hun tips.
Foto door Drew Coffman op Unsplash