Je hart klopt sneller, spieren spannen zich aan, adrenaline giert door je lichaam. Een gezonde dosis stress ervaren we allemaal wel eens. Heb je dag in dag uit stress, dan wordt het te veel en ongezond. Waarom herkennen we de signalen niet bij onszelf? Hoe komt het dat we uiteindelijk door te veel stress thuis op de bank zitten?
Bij elke baan hoort stress, maar als stress ervoor zorgt dat je je ziek meldt, is er meer aan de hand. En helaas is dat het geval: het is zelfs de belangrijkste reden dat we ons ziek melden. Bijna een vijfde van de vrouwen tussen de 25 en 35 jaar voelt zich psychisch uitgeput door hun werk. Ze voelen geregeld ‘leeg’ aan het eind van een werkdag, of juist als de dag nog moet beginnen. Psychische vermoeidheid komt bij deze groep vaker voor dan bij vrouwen die ouder zijn of bij mannen. Dit blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en onderzoeksbureau TNO. Waarom zijn we zo goed in het negeren van stress? Lidewy Hendriks, psychologe bij Fonds Psychische Gezondheid legt het uit.
Waarom blijven we doorlopen met aanhoudende stressklachten?
Hendriks: “Als je zegt dat je hoofdpijn hebt wordt dit al snel gezien als gezeur. Die houding zorgt ervoor dat je geen aandacht aan jezelf mag besteden. Het is geen verplichting om voor jezelf te zorgen, daarom wordt het vaak ook niet gewaardeerd. Een middag op de bank liggen wordt eigenlijk gezien als ‘stout’. Als je een stap terug zet, wordt dit gezien als falen. Heel hard doorwerken, buffelen, dat wordt gezien als goed. Terwijl het juist heel goed is om tijd voor jezelf te nemen.”
Wanneer moet je wat met de klachten doen?
Hendriks: “Iedereen heeft wel eens last van hoofdpijn, buikpijn of vermoeidheid. Juist daarom valt het niet op. Wanneer de klachten langer aanhouden en het steeds terugkeert, dan moet je er wat mee doen. Net zoals je bij langer dan twee dagen koorts overweegt om eens de huisarts te bellen. Bij stress komen niet alleen lichamelijke klachten voor, ook als je merkt dat je prikkelbaar bent, veel huilt, of meer conflicten hebt wordt het tijd om het aan te pakken.”
Hoe pak je stressklachten aan?
Hendriks: “Het begint bij inzicht krijgen. Waar komt de stress vandaan? Ontspan je te weinig, slaap je regelmatig slecht of doe je te weinig leuke dingen? Als je weet waar de stress vandaan komt, kun je er ook wat aan doen. Ga dan dus meer leuke dingen doen, ga eens vaker ontspannen. Daarnaast is acceptatie ook ontzettend belangrijk. Je moet je niet bezig houden met dingen die je niet kunt veranderen, ook daar krijg je stress van. Kijk liever naar wat wel kan.”
Wat gebeurt er als je werkstress niet aanpakt?
Hendriks: “Als je te lang blijft doorlopen met stress raak je overspannen. Je emmer is dan leeg, om het zo te noemen. Je moet dan de tijd en rust nemen, waardoor je er wel bovenop komt. Als je dit niet doet, krijg je uiteindelijk een burn-out. Dit is niet even op te lossen. Bij stress komt cortisol en adrenaline in je lichaam vrij, dit remt en geeft gas tegelijk. Bij een burn-out heb je teveel van deze stoffen in je lichaam en die verdwijnen ook niet zomaar. Je moet je leefstijl dan echt veranderen, vaak met hulp. Bovendien heb je ook sneller kans op een tweede burn-out.”
Wat kunnen we doen tegen werkstress?
Hendriks: “Belangrijk is dat we elkaar stimuleren om te niksen. Gewoon eens doen waar je zin in hebt en elkaar niet over grenzen duwen. Niks doen moet hipper worden, gelukkig zorgen yoga en mindfulness daar al een beetje voor. Maar ook daar moet je weer dingen doen en lessen volgen. Echt achterover leunen, dat is niks doen.”
Hoe herken je stress bij een ander?
“Als mijn man bijvoorbeeld op de tafel gaat tikken merk ik dat hij stress ervaart. Dat soort tics, die laten zien dat iemand ergens mee zit. Of als iemand bijvoorbeeld veel klaagt over hoofdpijn, snel ademt, snel praat en gejaagd over komt. Het is dan goed om tegen de ander te zeggen: ‘Hey, even chill, gaat het wel goed met je? Heb je het niet te druk?’ Misschien kun je samen eens gaan niksen.”
