Iedere week komen er 1200 mensen met diabetes bij in Nederland. Een gigantisch aantal. Moeten al deze mensen aan de medicatie? Als je het diëtist en diabetesverpleegkundige Harriët Verkoelen vraagt niet: “In plaats van de symptomen te bestrijden, is het veel slimmer om de oorzaak aan te pakken. Je kunt diabetes dan zelfs omkeren.”
De boodschap in je boek is heel duidelijk: diabetes type 2 kun je omkeren met voeding, niet met medicijnen. Waarom?
Photo by Liesbeth Wattimury Fotografie
“De meeste diabetesmedicijnen maken diabetes alleen maar erger. Ze verlagen je bloeddruk en cholesterol, maar zorgen er ook voor dat je dikker wordt. Hierdoor knap je helemaal niet op. Veel mensen komen zelfs in een vicieuze cirkel terecht. Hun bloedsuiker blijft stijgen, waardoor ze alleen maar meer medicijnen nodig hebben en meer buikvet krijgen. In plaats van de symptomen van diabetes te bestrijden, wat je met medicijnen doet, is het veel slimmer om de oorzaak aan te pakken. Dat betekent dat je er alles aan doet om je gewicht naar beneden te krijgen.”
En hoe doe je dat?
“Door weinig koolhydraten te eten. In je lichaam verdwijnt dan de behoefte aan insuline, waardoor je die medicijnen niet meer nodig hebt. Insuline is een groeihormoon dat suiker omzet in lichaamsvet. Heb je veel insuline in je lichaam, dan gebeuren er allerlei processen die je niet wilt. Je spieren gaan alleen maar suiker verbranden, waardoor je lichaamsvet blijft. In je lever wordt suiker omgezet in levervet en je buikvet groeit. Je kunt dat omkeren door weinig koolhydraten te eten. Je lichaam heeft dan veel minder insuline nodig en je spieren gaan vetten verbranden. Je buikvet slinkt dan als vanzelf. Maar ook als je diabetes type 2 hebt en geen overwicht, is het aan te raden om koolhydraatarm te eten. Het zorgt ervoor dat je minder medicijnen nodig hebt. Zelfs mensen met diabetes type 1 hebben er baat bij. De bloedsuikerwaarden blijven lager, je hebt een kleinere kans op hypo’s en je hebt minder medicijnen nodig.”
Wat zijn nog meer voordelen van een koolhydraatbeperkte leefstijl?
“Je krijgt een stabielere bloedsuikerspiegel, je hongergevoel wordt minder, je houdt minder vocht vast, je slaapt beter en je cholesterol en je bloeddruk verbeteren. Het is een hele waslijst. Als je reuma of fibromyalgie hebt, kun je daar ook minder last van krijgen. Zelfs neurologische aandoeningen als epilepsie en Parkinson reageren goed op een koolhydraatbeperkt voedingspatroon. Echt heel veel chronische aandoeningen verbeteren als je minder koolhydraten en meer goede vetten eet.”
Het is dus belangrijk om te minderen met koolhydraten, maar niet met vet. Waarom?
“Je lichaam heeft vetten nodig. Dat je visvetten nodig hebt, de omega-3-vetten, weet onderhand iedereen wel. Maar de verzadigde vetten uit roomboter en volle zuivel zijn ook belangrijk. De vetten die we niet nodig hebben, zijn de vetten die in fabrieken ontstaan. Dat noemen we transvetten, vetten die ontstaan door gebruik te maken van chemische stoffen. Als je voedingsmiddelen met deze vetten weglaat, word je veel gezonder. Niet alleen je gewicht, maar je hele stofwisseling.”
Minder koolhydraten eten, is een flinke omschakeling. Hoe doe je dat?
“Door je te focussen op de producten met weinig koolhydraten en de combinaties die je daarmee kunt maken. Denk aan vlees, vis, kip, kaas, room, olie, groente, volle zuivel en noten. Daar kun je heel veel mee maken. Je moet er alleen even je eigen draai in vinden. Van eigenlijk iedereen die koolhydraatbeperkt eet, hoor ik dat ze lekkerder eten. Vet geeft namelijk smaak aan je eten. En ook een groot voordeel is dat je er minder hongerig door wordt en daardoor vanzelf minder gaat eten. Je kunt makkelijk een tussendoortje overslaan.”
Hoe weet je hoeveel koolhydraten je nog kunt eten?
“Tegen iedereen met diabetes type 2 zou ik zeggen: ga ervoor. Maar als het je niet lukt om je voedingspatroon in één keer om te gooien, dan kun je er al voor kiezen om je gewone brood te vervangen door koolhydraatbeperkt brood. Dan maak je al best een goede klapper. Minderen met koolhydraten is trial en error. Val je aan het begin af en stagneert het daarna, dan moet je een stapje verder gaan. Vergeet je vooral niet goed voor te bereiden. Ruim je keukenkastjes op en verdiep je in wat je nog wel mag eten. Het grote voordeel is dat de meeste mensen zich na een week al beter voelen. Ze zijn minder hongerig, minder opgeblazen en slapen beter. Dan besef je wat voeding met je kan doen. Het wordt dan een stuk makkelijker om het vol te houden.”
Verwacht je dat deze aanpak van diabetes de toekomst heeft?
“Ja, dat is niet meer te stoppen. Zodra artsen of behandelaars de moeite nemen om zich in voeding te verdiepen, gaan ze vanzelf koolhydraatarm eten. De artsen die zich niet verdiepen, blijven oude fabeltjes napraten dat je lichaam koolhydraten nodig heeft. Elke week komen er 1200 mensen in Nederland bij met diabetes. Moeten al deze mensen aan de medicatie? Als je het mij vraagt niet. Het is namelijk zo klaar als een klontje dat mensen met diabetes baat hebben bij minder koolhydraten.”
Meer leren over koolhydraatarme voeding en diabetes? Harriët Verkoelen schreef hier het boek ‘Diabetes overwinnen’ over.
