We wassen onze handen kapot, niezen in onze elleboog en houden 1,5 meter afstand. Alles om het coronavirus te bestrijden. Maar vergeten we daar niet iets? Als je het aan huisarts Tamara de Weijer vraagt wel, namelijk: onze leefstijl. Welke invloed heeft onze leefstijl op het coronavirus? We stelden haar zes vragen.
Het advies van het kabinet is helder. Daarom wassen we allemaal onze handen meerdere keren per dag, blijven we thuis als we klachten hebben en houden we anderhalve meter afstand. En dat lijkt te werken. De druk op de zorg neemt langzaam af, maar het feit blijft dat het merendeel van de coronapatiënten met ernstige klachten te zwaar is, hart- en vaatziekten heeft of diabetes type 2. Toeval of is een gezonde leefstijl een remedie tegen corona? We vroegen het aan Tamara de Weijer, huisarts en oprichter van Vereniging Arts en Leefstijl.
1. Op de persconferenties wordt niets gezegd over de invloed van je leefstijl. Een gemis?
“Ja, absoluut. Als je de maatregelen en adviezen bekijkt van de overheid, heeft niemand het over een gezonde leefstijl. Een aantal weken geleden hebben we daarom een brief aangeboden aan Paul Blokhuis, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze brief is ondertekend door 1800 zorgprofessionals, inclusief mijzelf. De focus ligt momenteel op het voorkomen van de verspreiding van het coronavirus, maar we missen een advies over wat je zelf kunt doen om je eigen afweersysteem te ondersteunen. Gelukkig wordt dit serieus genomen en is de staatssecretaris positief verrast door onze vraag naar meer aandacht voor je leefstijl. Ons doel is dat er straks tijdens elke persconferentie niet alleen gesproken wordt over maatregelen, maar ook over wat je zelf kunt doen voor je gezondheid.”
2. Er is inmiddels een poster met leefstijltips, gaat dat helpen?
“Laat ik vooropstellen dat ik hartstikke blij ben dat er meer aandacht is voor de rol van je leefstijl. Het is zelfs de eerste keer dat de overheid zich hierover uitspreekt. Daar ben ik trots op. Er is inderdaad een poster gemaakt, met daarop kleine stappen die je zelf kunt nemen om het verschil te maken, zoals gezond eten en bewegen. Deze poster kan iedereen downloaden. Het begin is er dus zeker, maar het is nog niet genoeg en ik en velen met mij blijven ons hard maken voor meer. Willen we dat de boodschap écht overkomt, dan moet de invloed van je leefstijl een pijler worden op een volgende persconferentie. Laat staatssecretaris Paul Blokhuis maar overal benoemen wat je nu zelf kunt doen en wat nu belangrijk is. Iedereen moet weten dat je zelf je steentje kan bijdragen in de strijd tegen het coronavirus. Geef mensen het gevoel dat ze ook zelf hun verantwoordelijkheid moeten en kunnen nemen.”
3. Waarom is een gezonde leefstijl zo belangrijk?
“Wat veel mensen niet weten, is dat je je eigen afweersysteem zelf zo sterk mogelijk kunt maken. Ongeacht je leeftijd of achtergrond. Dit heb je dus voor een deel zelf in de hand. Zolang er geen vaccin is – en dat kan wellicht nog jaren duren – is zo gezond mogelijk leven het allerbelangrijkste, naast handen wassen en afstand houden, wat je kunt doen om jezelf te beschermen. Hoe gezonder jij leeft, hoe groter de kans dat áls je corona krijgt, je dit veel beter kunt doorstaan. Een gezonde leefstijl geeft zeker geen garanties dat je het niet krijgt; ook gezonde mensen die nooit gerookt hebben kunnen bijvoorbeeld longkanker krijgen. Maar gezien de verwachting dat we vroeg of laat allemaal besmet kunnen raken met het coronavirus, kun je de kans dat je er ernstig ziek van wordt wel veel kleiner maken.”
4. Is het toeval dat vooral mensen met overgewicht ernstig ziek worden door het coronavirus?
“Nee. Ook dat heeft voor een deel weer met ons afweersysteem te maken. Wat we zien is dat 80 procent van de mensen die op de intensive care terechtkomen of overgewicht, diabetes type 2 of hart- en vaatziekten hebben. Bij mensen die te zwaar zijn is de gedachte erachter dat de vetcellen in hun lichaam laaggradige ontstekingen veroorzaken. Ongezonde voeding, zoals geraffineerde koolhydraten als snacks en frisdrank, werken dit in de hand. Het probleem is dat bij deze mensen het afweersysteem al zo druk bezig is met het bestrijden van die ontstekingen, dat daar niet nog een virus bij moet komen. Je leger is dan al ontzettend verzwakt. En dat maakt dat het coronavirus veel harder kan toeslaan bij deze groep.”
5. Is het niet al te laat om zelf in te ingrijpen?
“Nee, zeker niet. Ik denk dat je deze tijd juist moet gebruiken om slechte gewoonten los te laten. Nu is het moment om daar aan te werken. Leeftijd speelt geen rol. Ook op je tachtigste heb je er nog baat bij om je leefstijl om te gooien. Gelukkig doen veel mensen dat al. Ik denk dat we allemaal inzien hoe ernstig het is als je op de intensive care terecht zou komen. In het begin dachten we allemaal dat dit virus te vergelijken was met een simpel griepje, maar nu weten we wel beter. Ten eerste is het beloop heel gecompliceerd en lijkt het besmettelijker. Je ziet ook dat mensen die lijken te herstellen van het coronavirus, ineens weer kunnen verslechteren en bijvoorbeeld vaker darmklachten hebben. De enige overeenkomst is dat ook bij een normale griepgolf een sterk immuunsysteem belangrijk is. Als de basis niet optimaal is, ben je gewoon vatbaarder. Voor welk virus dan ook. Hoe fitter jij een ziekte krijgt, hoe groter de kans dat je het goed doorstaat. ”
6. Wat kun je doen om je afweersysteem sterker te maken?
“Vier dingen zijn heel belangrijk. Dat zijn gezonde voeding, voldoende beweging, meer ontspanning en een goede nachtrust. Van anti-inflammatoire voeding weten we dat dit juist ontstekingen remt in plaats van veroorzaakt. Onder andere groene groenten, tomaten, fruit, vette vis, olijfolie, noten en zaden hebben dit effect. 70 procent van wat in de supermarkt verkrijgbaar is, is sterk bewerkt. Laat deze producten staan en kook zo puur mogelijk. Gezonder eten is de belangrijkste stap, want zodra je je daar fitter door begint te voelen heb je ook meer motivatie en puf om aan je beweging te gaan denken. Wandelen is wat mij betreft het beste wat je kunt doen. Elk blokje om helpt, want lopen is goed voor je hart, je vaten, je brein en zo kun je nog wel even doorgaan. Als je dit elke dag doet zul je ook beter kunnen ontspannen en slapen. Want wandelen in de natuur werkt stressverlagend. Elk mens is anders, dus kijk vooral goed wat voor jou werkt en prettig is. Elke positieve verandering is er één in de goede richting. Hoe klein die verandering ook is.”
