Spierpijn, vermoeidheid en koorts. Veel mensen die een prik tegen het coronavirus hebben gehad, hebben tijdelijk last van deze vervelende bijwerkingen. Uit nieuw onderzoek blijkt dat een ontstoken hartspier óók steeds vaker in dit rijtje thuishoort. Wat zijn de symptomen en hoe gevaarlijk is het? We vragen het aan een cardioloog.
Bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) stromen de afgelopen weken talloze meldingen binnen over een zeldzame bijwerking na een coronavaccin: een ontstoken hartspier. Deze bijwerking wordt vooral genoemd na het prikken met de vaccins van Pfizer of Moderna. Eerder besloot de Amerikaanse medicijnautoriteit FDA daarom al om een ontsteking aan de hartspier en ook het hartzakje, als bijwerking van deze vaccins te gaan vermelden. Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar de oorzaak. Wat weten we tot nu toe over een ontstoken hartspier door corona? We geven antwoord op vier belangrijke vragen.
1. Wat is een ontstoken hartspier?
De hartspier is het gedeelte van het hart dat verantwoordelijk is voor het rondpompen van het bloed. Raakt de de hartspier ontstoken? Dan spreek je van een myocarditis. Ook een hartzakje, wat aan de buitenkant van het hart zit, kan ontstoken raken. Dat heet: pericarditis. Bijwerkingencentrum Lareb heeft tot nu toe 16 meldingen van myocarditis en 42 meldingen van pericarditis ontvangen na vaccinatie met Pfizer of Moderna. Maar, ook mensen die corona hebben gehad, kunnen hier een ontstoken hartspier aan overhouden. Of dit door het coronavirus zelf komt of als reactie van je eigen immuunsysteem wordt nog onderzocht.
2. Waarom komt deze ontsteking bij corona voor?
Het is geen toeval: een ontstoken hartspier of hartzakje ontstaat in de meeste gevallen door een virus. “Ook bacteriën, zoals de Borrelia, de veroorzaker van de Ziekte van Lyme, kunnen een ontsteking van de hartspier uitlokken,” zegt Sinem Kilic, cardioloog bij de Hartkliniek. “Toch wordt het vooral veroorzaakt door virussen, zoals bijvoorbeeld de griep, het parvovirus, adenovirus en dus ook het coronavirus. Je ziet het daarnaast vaker bij mensen met ontstekingsziektes, zoals reuma.” Als het om corona gaat, kun je dus niet alleen last krijgen van deze bijwerking na het vaccin, maar ook als je het virus hebt gehad. Van die laatste groep is alleen niet bekend om hoeveel mensen het gaat. “Wel blijkt uit een aantal studies dat dit een grote groep is. Of het hart ontstoken is geweest kun je vaststellen door een MRI te maken. Meestal zie je dan afwijkingen aan het hart, zoals een litteken. Opvallend is dat deze ontsteking bij lang niet iedereen klinisch, op basis van de klachten, wordt vastgesteld, terwijl op de scan dan wel duidelijk wat te zien is.” Myocarditis en pericarditis komt jaarlijks voor bij 1 tot 10 op de 100.000 mensen. De oorzaken hiervan kunnen dus heel divers zijn.
3. Hoe gevaarlijk is een ontstoken hartspier?
“Dat is heel wisselend,” zegt Sinem. “Soms heeft iemand helemaal geen klachten en wordt de ontsteking dus ook niet ontdekt. Bij ernstige gevallen kan de hartspier zo ernstig worden aangetast dat er binnen enkele weken hartfalen of hartritmestoornissen ontstaan. Heel soms kan dit zelfs leiden tot een hartstilstand.” Topsporters moeten extra alert blijven. “Als een ontstoken hartspier niet wordt opgemerkt, kan dat voor een topsporter heel gevaarlijk zijn. Door het sporten kan de ontsteking ontsporen met soms een fatale afloop door ernstige hartritmestoornissen. Bij één op de tien topsporters die plotseling overlijden blijkt een niet opgemerkte ontstoken hartspier de oorzaak.”
4. Wat zijn de symptomen?
Sommige mensen merken dus niets van een ontstoken hartspier, maar er zijn een aantal symptomen waar je op kunt letten. Dat zijn: pijn op de borst, koorts, griepachtige verschijnselen, zweten, een lage bloeddruk, hartritmestoornissen en vermoeidheid. Ook als je last hebt van hartfalen, samen met kortademigheid, vocht in je benen en moeite met plat liggen moeten de alarmbellen gaan rinkelen. Ga bij deze symptomen altijd naar de huisarts, zeker als ze ontstaan nadat je corona hebt gehad óf een prik hebt laten zetten. De kans dat jouw hartspier ontstoken raakt door corona lijkt gelukkig best klein. Zeker als je weet dat er al ruim 12 miljoen vaccins van Pfizer en 1,3 miljoen van Moderna zijn gegeven.
5. Lopen mensen met hartproblemen meer risico?
Van de mensen die door het coronavirus in het ziekenhuis belanden, heeft bijna één op de drie volgens Sinem al hartproblemen. Als je een zwak hart hebt, loop je dus inderdaad wat meer risico op andere hartproblemen, zoals een ontstoken hartspier. “De mensen met hartproblemen die door corona in het ziekenhuis liggen, zijn over het algemeen wel wat ouder, namelijk rond de zestig jaar. Het gaat vooral om mannen. Hun toestand lijkt over het algemeen ook slechter dan de mensen zonder hartproblemen die in het ziekenhuis terechtkomen.”
