Dat je darmen je tweede hersenen zijn, heb je vast al eens gehoord. Gezonde darmen betekenen simpel gezegd een gezonde jij. Maar hoe zit dat, als we dieper inzoomen, met onze darmflora? Dr. Floris Imhann, onderzoeker en maag-darm-leverarts (in opleiding) geeft antwoord op zes prangende vragen.
Is er een verschil tussen je darmflora en het microbioom?
Floris Imhann, onderzoeker en maag-darm-leverarts: “In de wetenschap hanteren we verschillende definities, maar daar is ook wel discussie over tussen verschillende onderzoekers. In het dagelijkse spraakgebruik bedoelen we met darmflora, microbioom en ook microbiota hetzelfde, namelijk: het geheel van micro-organismen dat zich in het maagdarmstelsel bevindt.”
Je noemt het microbioom in je onderzoek een apart orgaan. Waarom?
“Als je een orgaan omschrijft als een groep cellen die dezelfde vorm en functie heeft, dan voldoet je darmflora daar exact aan. Dat microbioom heeft trouwens evenveel cellen als je gehele lichaam bij elkaar, alleen zijn ze veel kleiner. Het weegt slechts 200 gram, maar is ontzettend belangrijk en veelzijdig. Het zorgt voor de vertering van je eten, maar speelt ook een rol bij het bestrijden van infecties van buitenaf. Bovendien traint het ons immuunsysteem en kun je dankzij je darmflora bepaalde voedingsstoffen omzetten in aminozuren – belangrijke bouwstenen voor je lichaam.”
Hoe weet ik of mijn darmflora in goede staat is?
“Eigenlijk kun je dat zonder onderzoek van je ontlasting niet weten. In het laboratorium kan aan de hand van DNA-technieken exact de samenstelling van jouw microbioom vastgesteld worden. Maar als je geen klachten hebt, heb je er niets aan om dat te weten.”
Hoe kan ik mijn microbioom gezond houden?
“Veel nieuwe inzichten zijn er op dit vlak niet. Het is voornamelijk een kwestie van ‘gewoon gezond eten’ volgens de Schijf van Vijf. Belangrijk is dat je eetpatroon bestaat uit veel groente, wat fruit en volkorengranen. Vezels staan op één; ze zijn een belangrijke brandstof voor de darmen. In je dikke darm worden ze omgezet in stoffen die darmontstekingen kunnen verminderen. Daarnaast doen plantaardige oliën zoals olijfolie je darmen goed en ook vette vis is een aanrader. Dierlijke vetten uit zuivel en vlees – die ook niet goed zijn voor je cholesterolgehalte – kun je daarentegen beter wat vaker laten staan. Nogmaals, nieuw is dit inzicht niet, maar we kunnen vanuit het microbioom steeds beter verklaren waarom gezond eten zo goed voor je is.”
En doet beweging de darmflora goed?
“Er is naar mijn weten nog geen onderzoek dat het effect van bewegen op het microbioom heeft kunnen vaststellen. Wel is lekker actief zijn goed voor je stoelgang. Door te sporten zet je de darmen in beweging.”
Stress kan darmklachten verergeren; is daar een relatie met het microbioom?
“Inderdaad, vooral mensen met het prikkelbaredarmsyndroom signaleren een toename van klachten door stress. Je darmen beschikken zelfs over een eigen zenuwstelsel. Er is dus zeker een relatie tussen je darmflora en je geestelijk welzijn. Maar wat die relatie precies is, weten we nog niet helemaal. Het is een kip-eivraag: als je je niet goed voelt, heeft dat vaak ook zijn weerslag op je eetlust en stoelgang. Als je gespannen bent, krijg je eerder diarree. Van emoties kun je meer gaan eten. Mensen met een depressie daarentegen vergaat vaak alle eetlust, zij vallen nogal eens kilo’s af. Dat kan allemaal zijn sporen nalaten op het microbioom, dat ook nog eens medeverantwoordelijk is voor de aanmaak van neurotransmitters zoals het slaapregulerende hormoon melatonine en het gelukshormoon serotonine. De vraag is echter: komen die neurotransmitters uit de darmen ook in je hersenen terecht? Er zijn nog veel onduidelijkheden over de route van de darmen naar het brein.”
