Iedereen heeft weleens pijn. Je stoot je tegen een tafel, hebt een ontstoken kies of bonkende hoofdpijn na een iets te gezellige avond. Maar hoe je met pijn omgaat, verschilt per persoon. Grijp jij meteen naar een pijnstiller of probeer je het eerst op te lossen met een huis-tuin-en-keukenmiddel? Stel jezelf voortaan deze vijf vragen.
Vraag 1: Wat is de oorzaak van mijn pijn?
Een pijnstiller verlicht de pijn en helpt dus tijdelijk, maar is geen oplossing. Probeer altijd de oorzaak van de pijn te achterhalen, zeker als je vaker last hebt van dezelfde soort pijn. Frank Huygen, hoogleraar Pijngeneeskunde aan het Erasmus MC, vertelde eerder aan gezondNU dat pijn een duidelijk signaal van het lichaam is. Het geeft aan dat er iets mis is en daarom moet je het niet negeren. Huygen: “Door de oorzaak te achterhalen, kun je ook de oorzaak behandelen en kun je voorkomen dat de klacht steeds terugkomt en je keer op keer naar een pijnstiller grijpt. Dat is belangrijk, want langdurige vormen van pijn kunnen een grote impact hebben op iemands leven”
Doen: een (huis)arts om hulp vragen bij het vinden de oorzaak. Daarnaast kun je zelf een pijndagboek bijhouden. Noteer wanneer je pijn hebt, waar die pijn zit, hoe het voelt, hoe lang het aanhoudt en wat je die dag gedaan hebt. Wie weet ontdek je een patroon en kun je op die manier de oorzaak of bepaalde triggers achterhalen.
Vraag 2: Kunnen huis-tuin-en-keukenmiddelen de pijn bestrijden?
Misschien is het je gelukt om de oorzaak te achterhalen, zelf of met behulp van een (huis)arts. Nu kun je bepalen of een huis-tuin-en-keukenmiddel kan helpen tegen de pijn, waardoor je geen pijnstiller hoeft te nemen. Heb je hoofdpijn doordat je te lang in een kamer met droge lucht hebt gezeten? Misschien is het voldoende om een frisse neus te halen. Heb je lage rugpijn doordat je de hele dag op een stoel hebt gezeten? Dan kan de pijn wegebben als je gaat bewegen.
Doen: één van deze tips proberen om veel voorkomende pijnen te verlichten. Weet wel: wat voor de één werkt, werkt voor de ander niet.
- Buikpijn: warme kruik, warm bad, buikmassage, kamillethee, banaan eten, op je buik liggen.
- Keelpijn: verse gember(thee), door de neus ademen, rust, lepeltje honing, ijs
- Hoofdpijn: ontspanning, ontspanningsoefeningen, massage, in een donkere ruimte liggen.
- Rugpijn: bewegen, slapen, goede houding, koelen met ijs, sauna, massage, warmte.
Ook belangrijk: afleiding en acceptatie. Pijn wordt beïnvloed door je gedachten en gevoelens, net als door de manier waarop jij en mensen om je heen op jouw pijn reageren. Probeer daarom de pijn te accepteren en positieve, ontspannende gedachten toe te laten en afleiding te zoeken.
Vraag 3: Welke pijnstiller kies ik?
Als huis-tuin-en-keukenmiddeltjes niet werken, besluit je waarschijnlijk (samen met je huisarts) om een pijnstiller te nemen. Wij helpen je bij het kiezen van de juiste pijnstiller. Grofweg zijn er drie soorten pijnstillers die gebruikt worden voor zelfzorg:
- Pijnstillers die alleen pijnstillend werken (paracetamol)
- Pijnstillers die pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend werken (aspirine)
- Pijnstillers die vooral ontstekingsremmend werken, maar ook pijnstillend, spierontspannend en koortsverlagend (NSAID’s).
Doen: pijnstillers in de juiste volgorde slikken. Huygen: “Je begint vrijwel altijd met paracetamol: deze pijnstiller werkt goed en heeft de minste bijwerkingen.” Werkt een paracetamol niet voldoende? Dan kun je een zwaardere pijnstiller proberen. “Bij sommige soorten pijn wordt aangeraden om meteen een zwaardere pijnstiller te nemen, zoals bij menstruatiepijn.” Heb je gewrichtspijn, dan werkt ibuprofen vaak beter dan paracetamol. In de regel wordt bij acute, heftige pijn ibuprofen of diclofenac geadviseerd en naproxen bij menstruatiepijn, rugpijn en reumatische pijn. Bedenk wel: zwaardere pijnstillers hebben meer en ernstigere bijwerkingen en het gaat om het totaalplaatje. Zo moeten NSAID’s soms gecombineerd worden met maagbeschermende geneesmiddelen. Laat je altijd adviseren welke pijnstilling bij jouw klacht en situatie geschikt is.
Vraag 4: Hoe gebruik ik de pijnstilling?
Huygen: “Alles wat je moet weten staat op de verpakking of op de bijsluiter. Lees deze goed door, want het is belangrijk om de pijnstiller veilig te gebruiken. Overschrijd je bijvoorbeeld de maximale dosering, dan ga je al snel over de giftige grens heen.”
Doen: áltijd de bijsluiter lezen, ook als je denkt te weten wat daarin staat.
Vraag 5: Heb ik het de huisarts gemeld?
Heb je een keer pijn en neem je een paracetamol, dan hoef je dat niet te melden bij de huisarts. Heb je langdurig pijn, andere gezondheidsklachten en/of gebruik je vaak pijnstilling, meld het dan wel aan je huisarts. Een huisarts kan je belangrijke informatie geven, bijvoorbeeld of je bepaalde pijnstillers mag combineren en of je ze in jouw situatie mag gebruiken.
Ook kan de huisarts je helpen bij het vinden en behandelen van de oorzaak, (zwaardere) medicijnen voorschrijven en je verwijzen naar de juiste specialisten. Zo kun je worden verwezen naar een fysiotherapeut of psycholoog. “Een misverstand is dat we denken dat alle pijn met paracetamol en NSAID’s te behandelen is. Sommige soorten pijn, zoals zenuwpijn, hebben echter een andere behandeling nodig.”
Doen: langdurige pijn, andere gezondheidsklachten en/of gebruik van pijnstilling melden aan de huisarts.
