Wanneer is je bloeddruk te hoog? Gaat het om de bovendruk, de onderdruk of om allebei? Vorige week werd op een groot cardiologiecongres een nieuwe norm voor hoge bloeddruk bekend gemaakt. Die berichten werden vervolgens direct weer tegengesproken! Patiënten weten ondertussen niet waar ze aan toe zijn. Wat betekent het voor u?
Het leek belangrijk nieuws in de Volkskrant: “De limieten voor een ‘normale’ bloeddruk worden bijgesteld. Een bloeddruk is voortaan pas te hoog vanaf een bovendruk van 140 milliliter kwikdruk. De vroegere onderdruknorm van maximaal 90 wordt geschrapt.” De nieuwe richtlijn zou opgesteld zijn onder leiding van cardioloog Robert Fagard (Katholieke Universiteit Leuven).
Volgens Fagard is er echter geen sprake van een nieuwe norm. Hij spreekt over “onzorgvuldige interpretaties”.
Huisartsen: onderdruk sinds 2006 niet van belang
Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is hier niets nieuws onder de zon. “Vanaf 2006 wordt in Nederland de onderdruk niet meer gebruikt bij de diagnostiek en controle van verhoogde bloeddruk,” vertelt Annet Janssen van het NHG. “In de richtlijn Cardiovasculair risicomanagement die toen verscheen en waarvan in 2012 een herziene versie is gepubliceerd wordt benadrukt dat het beleid bij een verhoogde bloeddruk niet alleen van de bloeddruk afhangt maar ook van andere risicofactoren, zoals eerder doorgemaakte hart- en vaatziekten, diabetes, roken en cholesterolgehalte. Het is al jaren beleid alleen een streefwaarde voor de bovendruk aan te houden. Een apart streven naar normalisering van de onderdruk is komen te vervallen.”
“Mensen met een normale bovendruk en gelijktijdig een te hoge bloeddruk blijken vrijwel niet te bestaan. Een onderdruk hoger dan 90 gaat eigenlijk altijd gepaard met een bovendruk van meer dan 140.”
Hoge onderdruk leidt tot ontslag op staande voet
Piet van Dijk (60) heeft ervaren dat de onderdruk nog wel degelijk als norm gehanteerd wordt. Met voor hem desastreuze gevolgen.
Vijf jaar geleden naar aanleiding van een medische keuring, Van Dijk is hobby-piloot, sloeg de huisarts aan toen Van Dijk een onderdruk van 100 bleek te hebben. “De medicijnen die ik voorgeschreven kreeg, hadden effect op mijn psyche. Ik werd depressief en wist niet meer wat ik deed. Ik herinner me ook niets meer uit die tijd. Ik was in de war en lette niet genoeg op hetgeen tot ontslag heeft geleid. Zonder vergoeding en zonder recht op een WW-uitkering. En dat allemaal door de bijwerking van de bloeddrukverlager amlodipine.”
Van Dijk zit nog nu zonder inkomen thuis en mag niet meer vliegen. “Ik ben ruim drie jaar geleden gestopt met de medicijnen. Mijn bloeddruk is nog steeds 135/95. De medicijnen hebben geen effect gehad op mijn bloeddruk, wel op mijn leven.”
Cardioloog: onderdruk wel belangrijk
Robert Fagard, de cardioloog die zegt dat er sprake is van “een onzorgvuldige interpretatie in de pers”, geeft aan dat er wel degelijk gekeken dient te worden naar de onderdruk. “De definitie van hypertensie (hoge bloeddruk) is en blijft een bovendruk van 140 of meer en/of een onderdruk van 90 of meer,” vertelt hij. “De onderdruk verdwijnt dus helemaal niet uit de definitie.”
“Wat wel aangepast is, is de bloeddruk die men moet trachten te bereiken bij de behandeling van hoge bloeddruk, de doelbloeddruk.” De doelbloeddruk was lager dan 130/80 bij patiënten met diabetes en een hoog risico op hart- en vaatziekten, bij een laag tot matig risico was de doelbloeddruk lager dan 140/90. In de nieuwe richtlijn is de doelbloeddruk voor alle patiënten minder dan 140/90 (enige uitzondering zijn mensen met diabetes, hiervoor geldt 140/85).
Thuis bloeddruk meten beste
Fagard wijst tot slot op het belang van thuis bloeddruk meten. Bij meting door een arts is er vaak sprake van een ‘wittejassenbloeddruk’, de bloeddruk is verhoogd door de spanning van de meting.
“Ongeveer een derde van de patiënten met hoge bloeddruk op het consult heeft thuis een normale bloeddruk. Voor een betere prognose hoeven ze niet noodzakelijk met medicatie worden behandeld, maar ze moeten wel goed gevolgd worden omdat ze kandidaat zijn op de ontwikkeling van échte hoge bloeddruk. Voor hen volstaan levensstijlmaatregelen als zout- en vetarme voeding, veel groenten en fruit, vermageren als ze te dik zijn, beweging en niet roken.”
“Belangrijk is dat de definitie van hoge bloeddruk voor de thuismeting lager is dan voor de meting bij de arts, namelijk 135/85 in plaats van 140/90.”
