Tijdens het koken je hand in het kokende water steken, van een hoog gebouw af springen, tijdens een gesprek iemand willen slaan of ongepaste opmerkingen maken. Dit zijn allemaal voorbeelden van intrusive thoughts. Maar waarom hebben wij eigenlijk deze bizarre gedachtes?
Intrusive thoughts of intrusieve gedachtes zijn gedachtes die op ieder moment van de dag zomaar in een keer in je opkomen. Het kunnen gedachtes zijn over gevaarlijke en bizarre gebeurtenissen of handelingen, seksuele en perverse gedachtes of over extreem geweld. Veel mensen schamen zich hiervoor, maar dit is niet nodig. Bijna iedereen heeft weleens zo’n gedachte gehad.
Wat zijn intrusive thoughts?
Intrusive thoughts zijn gedachtes die vaak als vervelend worden ervaren. Een paar voorbeelden van intrusive thoughts zijn: iemand voor de trein duwen of er zelf voor springen, iemand pijn doen, ongepaste opmerkingen maken, tijdens het rijden een ongeluk veroorzaken en gedachtes over zelfbeschadiging. Veel mensen schrikken van deze gedachtes, want dit zijn acties die ze nooit zouden uitvoeren. Deze gedachtes kunnen gevoelens, zoals angst, twijfel en onzekerheid veroorzaken.
Intrusive thoughts zijn te verdelen in vijf categorieën:
- Gewelddadige gedachtes: jezelf of anderen pijn doen.
- Seksuele gedachtes: deelnemen aan ongewenste/ongepaste seksuele handelingen.
- Godslasterlijke gedachtes: tegen religieuze/morele overtuigingen ingaan.
- Schade gerelateerde gedachtes: ziek worden of je in een gevaarlijke situatie bevinden.
- Twijfelgedachtes: niet goed genoeg zijn en/of fouten maken.
Alleen jij neemt de gedachte waar, waardoor je je verantwoordelijk ervoor kunt voelen. Vaak duiken ze uit het niets op, en soms geheel tegen je wil.
Waarom hebben we deze gedachtes?
Opdringerige gedachtes hebben als doel om je te waarschuwen voor gevaar of gevaarlijke situaties. Wanneer je zo’n gedachte voor je ziet maakt je brein je eigenlijk bewust van de gevaren en gevolgen van een bepaalde situatie of actie.
Onze hersenen geven de voorkeur aan negatief denken en daarmee zijn sommige opdringerige gedachtes onvermijdelijk. Een persoon met van nature overactieve hersenen of iemand met een angststoornis heeft sneller last van deze gedachtes. Dit komt doordat een heftige angst reactie de intrusive thoughts juist voedt en daardoor komen ze sneller terug.
Meestal ontstaat er een schrik reactie op zo’n bizarre gedachte, omdat ze vaak denken dat deze gedachte iets is wat ze echt willen uitvoeren of moeten doen. Dit gebeurt door de manier waarop je lichaam reageert: een verhoogde, twijfelen en zoeken naar antwoorden. De gedachte is geen weerspiegeling van je leven.
Wist je dat: de gemiddelde persoon zo’n 12 tot 60 duizend gedachtes per dag heeft? Tachtig procent hiervan kunnen negatieve gedachtes zijn.
Wat kun je ertegen doen?
Waarom de ene persoon deze gedachte makkelijker van zich af kan zetten dan de ander is nog niet helemaal duidelijk. Er wordt gedacht dat de manier waarop je op zo’n gedachte reageert hier wel een grote rol in speelt. Als jij bijvoorbeeld heel erg schrikt van zo’n gedachte en je bang bent om er nog een te krijgen, kunnen de gedachtes juist erger worden. Als je zo’n gedachte juist geen aandacht geeft en je je weer probeert te concentreren op waar je mee bezig was, is de kans groot dat je hier minder vaak last van hebt.
Proberen om de gedachte niet te krijgen is dus niet de oplossing. Dit werkt juist averechts. Ook kunnen de gedachtes erger worden als je veel spanning, stress en angst ervaart.
Wat dus wel helpt om deze gedachtes te verminderen is om ze weinig aandacht te geven. Wees er bewust van dat het maar een gedachte is, en niks meer dan dat. Ook je gedachtes en zorgen opschrijven kan helpen, omdat je zo je hoofd leeg maakt waardoor het ook rustiger wordt.
Ook mediteren, erover praten en een voorspelbare en vaste routine kunnen helpen.
Intrusive thoughts en OCD
Het hebben van intrusies wordt vaak gelinkt aan het hebben van OCD of psychose gevoelig zijn. Toch hoeft dit niet zo te zijn en komen deze gedachtes bij bijna iedereen voor. Tachtig tot negentig procent van alle mensen heeft namelijk wel eens een opdringerige gedachte gehad. Toch praten de meeste hiervan er niet over en schamen veel mensen zich voor deze gedachtes. Wanneer er niet over bepaalde dingen gepraat wordt uit schaamte of angst is het risico dat het een taboe wordt groter.
Intrusieve gedachten worden vaak gelinkt aan een Obsessive Compulsive Disorder, oftewel OCD. Dit komt doordat bij OCD obsessie (vreemde gedachtes) en dwang (repetitief gedrag) centraal staan. OCD is een neurobiologische angststoornis.
Obsessies zijn opdringerige gedachtes, ook wel intrusive thoughts genoemd, maar ook nare ideeën en beelden vallen hieronder. Obsessieve gedachtes zijn ongepast en kunnen ervoor zorgen dat iemand zich bang, schuldig of angstig gaat voelen.
Repetitief gedrag, of dwanghandelingen, is het steeds herhalen van een bepaalde actie. Dit doen ze na aanleiding van een opdringerige gedachte om te voorkomen dat de gedachte uitkomt. Ze denken namelijk dat wanneer ze de actie niet uitvoeren de gedachte werkelijkheid wordt. Voorbeelden van dwanghandelingen zijn: schoonmaken of een bepaald lichaamsdeel steeds opnieuw wassen, maar ook tellen, bidden of woorden langdurig herhalen.
De vervelende gedachtes vormen pas een probleem wanneer ze regelmatig voorkomen, te luid of verontrustend zijn en je dagelijks leven negatief beïnvloeden.
Af en toe een vervelende gedachte is dus niks om je zorgen over te maken, het is gewoon je brein die je de gevolgen van bepaalde situaties laat zien. Schrik niet van deze gedachtes en geef het weinig aandacht en ga weer lekker verder met je dag.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer Gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
