Ooit ga ik… We kennen het allemaal. Je droomt ergens van, maar komt er niet toe om die droom te verwezenlijken. We stellen uit. Omdat dromen fijn en veilig is. Maar van uitstel komt afstel, zeggen ze. Hoe voorkom je dat je straks je hele leven gefantaseerd hebt over je dromen zonder ze te hebben verwezenlijkt?
Dromen in overvloed: een B&B in Frankrijk, een strandtent, de bouw van een zelfvoorzienend huis, een wereldreis … De meeste van die dromen gaan (tientallen) jaren mee. Waarom maken we ze zo vaak niet waar? Hoe werkt dat psychologisch gezien? Volgens neuropsycholoog Margriet Sitskoorn spelen daarbij verschillende mechanismes een rol. Allereerst is er een verschil tussen droom en doel, zegt ze. “Dromen is gratis. Maar bij het halen van je doel, moeten er risico’s worden genomen. Je moet er energie in steken en er offers voor brengen. En het probleem met moeilijke taken is dat ze in de toekomst veel makkelijker uitvoerbaar lijken dan in het heden. Daarom stellen we lastige dingen vaak uit. Daar speelt de ‘intention-action gap’ ook een rol bij: morgen of volgende maand ga je écht aan de slag met het verwezenlijken van je doel, maar het probleem is dat het iedere dag morgen of volgende maand is.”
Om deze reden stellen we onze dromen uit
‘Moral licensing’ is ook een mechanisme dat vaak in werking treedt: jezelf een reden geven om níet te hoeven doen wat je eigenlijk op dit moment wél zou moeten doen. Margriet: “Je doel is bijvoorbeeld om af te vallen en daarvoor moet je gaan bewegen. Je voelt de weerstand om in actie te komen en zegt tegen jezelf: ik hoef vandaag niet te sporten, want ik heb heel hard gewerkt. Het een heeft niks met het ander te maken, maar je gebruikt het als excuus en blijft op de bank zitten.” Daarnaast activeert dromen ons genotssysteem. Het geeft ons een goed gevoel. Maar risico’s nemen, moeite doen en offers brengen prikkelen het pijn- of angstsysteem. Dit is ook de reden dat we liever vasthouden aan wat we al kennen dan dat we iets nieuws gaan doen.”
Van dromen naar doen
Stap 1: luister naar je hart
Volgens mindfulnesstrainer Simone Lips worden veel mensen tegenwoordig zo geleefd dat ze eigenlijk niet goed meer weten waarnaar ze verlangen. Mindfulness kan inzicht geven en je helpen om opnieuw met je dromen en verlangens in contact te komen. “Gewoon door ze er te laten zijn en erbij stil te staan.”
Maar mindfulness helpt ook om je bewust te worden van onbewuste negatieve denkpatronen die niet helpend zijn voor het verwezenlijken van je droom. “Angsten houden ons vaak onbewust tegen”, zegt Simone. “Met mindfulness kun je onderzoeken waarvoor je precies bang bent en of die angst eigenlijk wel gegrond is.”
Mindfulness geeft niet alleen meer inzicht in je dromen en overtuigingen, je wordt mentaal ook veerkrachtiger door regelmatig je aandacht te trainen. En ook dát is belangrijk als je je doelen wilt verwezenlijken. Want meestal gaat dat niet zonder slag of stoot.
Stap 2: kiezen waar je voor wilt gaan
Voor mij was het altijd al duidelijk. Ik wilde maar één ding. Schrijven. Maar wat als je verschillende dromen hebt? Hoe weet je wat er echt bij je past en wat je wilt? Om zijn doelen te bepalen kun je het PERMA-model van Martin Seligman gebruiken, de grondlegger van de positieve psychologie, en geeft daar een eigen draai aan. Zet de verschillende dingen die je wil op een rij. Geef vervolgens punten op een schaal van één tot tien aan de volgende vijf waarden:
- Positieve emotie: leidt de uitvoering van dit plan tot plezier en tevredenheid?
- Betrokkenheid: leidt de uitvoering van dit plan tot meer flow, het opgaan in je activiteiten?
- Relaties: leidt het plan tot positieve relaties met andere mensen?
- Zingeving: draag je met dit plan bij aan iets dat groter is dan jezelf?
- Resultaat: leidt de uitvoering van het plan tot ontwikkeling en persoonlijke prestaties?
Kijk welk doel de meeste punten scoort, maar wacht nog even met conclusies trekken. Mogelijk zien de puntenaantallen er op een ander moment heel anders uit, dus herhaal dit gedurende een week op verschillende momenten.
Stap 3: je angst (h)erkennen
Hoe zit het met de angst om te falen? Ligt er altijd angst ten grondslag aan het niet verwezenlijken van je droom of ambities? En zo ja, duidt angst dan eigenlijk op een verlangen? Margriet Sitskoorn kent zo 1-2-3 geen wetenschappelijke studie die dit bevestigt, maar ze vindt het een mooie gedachte dat angst een signaalfunctie heeft. “Je bent ergens bang voor, dus gaat het om iets belangrijks. Er staat iets op het spel. Dat is de moeite van het onderzoeken waard.”
Stap 4: Kaizenmethode
Dromen zijn groot. In hun grootsheid kunnen ze je overweldigen en verlammen. Zeg niet direct je baan op als je van plan bent je droom eindelijk te gaan realiseren. Doe het stap voor stap. Kaizen staat voor ‘de kleinst mogelijke stap’, een Japanse methode om het werk- of productieproces van organisaties te verbeteren door middel van het continu doorvoeren van kleine veranderingen. Maar je kunt Kaizen ook inzetten voor je droom. ‘Wat is de kleinst mogelijke stap die je nu kunt zetten om je droom te verwezenlijken?’ Hoe kleiner de stap, hoe minder kans op faalangst. En ook een kleine stap zet dingen in beweging. Herhaal de vraag net zolang tot je droom op een dag ineens is gerealiseerd.
Stap 5: Verander je mindset
Echt ergens voor gaan vereist een andere mindset, zegt Margriet Sitskoorn. “Ga niet direct voor die grote droom, maar breng eerst je brein in de juiste stand: leer een nieuwe taal, neem tangoles, doe nieuwe dingen en zorg voor voldoende ontspanning en flow.” Zelf heeft ze er baat bij om elke ochtend tien minuten ademhalingsoefeningen te doen. Voor Simone Lips werkt het om zich voor te stellen dat haar droom al werkelijkheid is geworden. Een vorm van visualisatie. “Beeld je in dat je je doel al hebt bereikt. Hoe voelt dat? Het vergroot je motivatie en je onbewuste drive om je doel te bereiken.”
Stap 6: Kies een angstproject
Het kan ook helpen om een angstproject te kiezen dat verder niks met je grote droom te maken heeft. Dat kan bijvoorbeeld zijn: koud afdouchen. Elke dag dat je ertegenop om onder die koude straal te stappen, maar het wél doet voel je je sterker en dapperder. Het is niet alleen het koude water dat je sterkt, ook het feit dat je het zélf bent die de koude kraan aanzet, met je eigen wilskracht, maakt een wereld van verschil.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer Gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
