Honger hebben is niet alleen een lichamelijk gebeuren, maar ook een enorm psychologisch fenomeen. En daar kun je net zo veel onweerstaanbare trek van krijgen als van fysieke honger, te herkennen aan die rommelende maag. Wat heeft jouw honger je te vertellen? En heb je hoofdhonger of hormoonhonger?
Hoofdhonger, ofwel emotie-eten, heeft geen lichamelijke oorzaak. Je maag is niet leeg en het glucosegehalte in het bloed is op peil. Feitelijk is er geen vuiltje aan de lucht, geen reden om je koelkast te plunderen. En toch heb je zo’n zin in een stuk kaas en zou je met liefde en plezier een hele reep chocolade naar binnen willen werken.
Waar komt die onbedwingbare trek vandaan? En waarom heb je nooit zin om een hele stronk broccoli weg te kanen? Voor een deel is emotie-eten aangeleerd. Als je vroeger op je knie was gevallen, stopte je echt niet met huilen als er een bos wortelen voor je neus gehouden werd. Vaak voelde je je wel minder verdrietig als je een spekkie of een stroopwafel kreeg. In je hersenen ontstaat op die manier al snel een koppeling tussen verdriet, pijn en het troostende van vet en suikerrijk eten.
Is emotie-eten een gewoonte?
Extra uitdaging daarbij is dat het eerste wat we als mens proeven – borstvoeding – ook zoet en vet smaakt. Zodoende zijn we (uitzonderingen daar gelaten) qua smaak voorgeprogrammeerd om te bezwijken voor zoet en vet en niet voor een bord met spinazie of boerenkool. Jammer, maar helaas.
Eten is vaak ook een gewoonte. Een chocolaatje bij de koffie, een koekje bij de thee, of een flesje wijn met een kaasje. Gezellig! Maar niet heel voedzaam. Eet- en drinkgewoonten zijn heel persoonlijk en sluipen er meestal geleidelijk in. Daardoor ben je je vaak van geen kwaad bewust. Bewustwording kan een hoop gesnaai voorkomen. Houd eens een paar weken een eetdagboek bij om te kijken wat je allemaal eet en drinkt.
Als je dat inzicht hebt, is het de kunst om ongezonde snaaigewoonten te doorbreken. Lastig, maar niet onmogelijk. Wat helpt, is je grootste verleiders niet in huis te halen of andere, gezondere alternatieve ervoor in de plaats te zetten. Vervang melkchocolade bijvoorbeeld door pure chocolade en die chips maken plaats voor ongezouten (het liefst ook ongebrande) noten. Dat maakt de transitie vaak eenvoudiger. Natuurlijk is het helemaal niet erg om af en toe van wat lekkers te genieten. Jezelf al dat lekkers verbieden werkt vaak juist averechts. Neem je de keuze om iets minder voedzaams te snacken? Probeer hier dan ook echt ultiem van te genieten.
Honger of verveling?
En andere belangrijke reden waarom die onweerstaanbare honger tussen je oren kruipt is: verveling. Je zit op de bank, er is niets leuks op te tv, je hebt geen zin om naar buiten te gaan of om met een vriendin te bellen. En dan rommelt je maag ineens. Oh, je had ergens toch nog een worst in de koelkast? Een blokje kaas erbij. Gezellig! Meteen voel je je beter.
Verveling kan een leeg gevoel geven. Die leegte proberen we met voedsel te vullen, maar als je structureel eet uit verveling is het toch echt zaak daar iets aan te doen. Die leegte raakt dan meer aan vermaak dan aan je eetlust. Belangrijk is dan uit te vinden wat jij leuk vindt om te doen en waar je blij van wordt. Heb je daar geen antwoord op, weet dan dat er coaches zijn die je kunnen helpen. En verder is het vooral een kwestie van niet stilzitten maar erop uitgaan en uitproberen. Spreek met een vriendin af om te gaan wandelen, meld je aan voor een toneelworkshop of ga schilderen. Zo kun je ontdekken wat bij je past.
Hoor je je maag rammelen? Luister dan altijd goed en ga bij jezelf te rade: wat zit hierachter? Je zal de eerste niet zijn die eten als beloning gebruikt. De kinderen liggen eindelijk op bed en je ploft lekker op de bank neer met een reep chocolade. Zo, nu is het me-time. Het overkomt de beste. Maar zeg eens eerlijk: hoe vaak gebeurt het jou dat je niet écht geniet van die reep?
Hormoonhonger
Honger heeft je vaak iets te vertellen over wat je nodig hebt. Het kan een verhaal van voedingstoffen zijn (een magnesiumtekort kan tot zin in chocolade leiden) of een hormoonschommeling. Voor je gevoel zou je bijna sloten moeten plaatsen op je keukenkastjes. Zonder gekheid: luister naar het verhaal dat jouw honger je vertelt. En ga op zelfonderzoek uit.
Verder is het ook goed te weten dat er ‘eetpsychologen’ bestaan. Achter het echte emotie-eten kan veel verdriet en pijn schuilgaan of een grote behoefte aan intimiteit, warmte en aandacht. Dat laatste wordt ook wel ‘harthonger’ genoemd. En helaas, daar is geen kaasfondue of pak marshmallows tegenop gewassen. Daar kom je alleen vanaf als je met die gevoelens aan de slag durft te gaan. Soms kom je al een heel eind door er met je partner of vriend(in) over te praten. Een enkele keer ontkom je niet aan professionele hulp. Ook bij een eetstoornis spelen emoties namelijk een belangrijke rol.
Gelukkig heeft het gros van Nederland geen eetstoornis. Eten uit boosheid, frustratie, verdriet of stress komt veel vaker voor. Zolang die emotionele honger iets incidenteels is, is er niet meteen wat aan de hand. Want eten, en met name vet en suiker, maken onze hersenen -al is het maar even- ook echt blij. Maar als je structureel eet omdat je niet helemaal happy bent, is het verstandig om beter met je emoties om te leren gaan. Want zelfs van de lekkerste bitterballen word je niet echt gelukkig. In tegendeel: meestal blijf je met pijn in je buik en een hoofd vol spijt achter. Ga in dat geval in gesprek met je huisarts.
