Volkoren tarwemeel en bloem. Het zijn twee ingrediënten die de basis vormen voor de lekkerste bakproducten, van pannenkoeken tot brood. Deze twee producten staan lijnrecht tegenover elkaar, maar komen gek genoeg soms tóch samengevoegd op een etiket voor als volkoren tarwebloem. Opmerkelijk! Hoe zit dat?
In de rubriek Onder de loep behandelen we een fenomeen waar we van opkijken. Juist onderwerpen die zo simpel lijken, maar dat blijkbaar niet zijn. Drie experts schijnen hun licht erop om zo de zin van de onzin te onderscheiden. Deze keer in de spotlight: volkoren tarwebloem. We kwamen het tegen in de supermarkt, als ingrediënt van een brood. Hoe zit dat?
Bestaat volkoren tarwebloem, want volkoren en bloem gaan toch niet samen?
Frank Lindner, campaigner bij foodwatch Nederland: “Een bijzondere vraag. Volkoren tarwemeel – of tarwe volkorenmeel – bestaat. Maar volgens verschillende bakkers waarbij we het hebben nagevraagd, bestaat volkoren tarwebloem helemaal niet. Kom je dit toch tegen, dan is het de vraag of het gaat om een drukfout op een verpakking of om bewust misleidende marketing. Volkoren staat natuurlijk wel ‘lekker gezond’ op een verpakking of etiket. In de meest recente versie van het Warenwetbesluit Meel en brood staat wanneer het woord ‘volkoren’ mag worden gebruikt. Namelijk: als de voorkomende meelkern, kiem en zemelen van de desbetreffende graansoorten in hun natuurlijke verhouding aanwezig zijn. Al dan niet na een bewerking te hebben ondergaan.”
“Je zou in het geval van volkoren tarwebloem nog theoretisch kunnen denken dat een fabrikant weer zemelen en kiemen aan tarwebloem heeft toegevoegd na het zeven. Maar als de verhoudingen niet meer natuurlijk zijn, dan mag het alsnog niet zo heten. Wel heel raar: onderdelen uit een product halen, om ze daarna weer toe te voegen. Maar in de wereld van misleidende marketing en wat wel en niet volkoren is, hebben we in de afgelopen tien jaar wel meer vreemde zaken gezien. In 2019 hebben we tien proefprocessen gewonnen bij de Reclame Code Commissie over dit soort graanproducten. Albert Heijn, Jumbo, Bolletje, Dirk en zes anderen hebben hun klanten toen misleid door in volkoren producten als beschuit, biscuits en knäckebröd stiekem bloem te stoppen. Dat is in strijd met de volkoren-claim.”
Anne Marie Reuzenaar, orthomoleculair voedingsdeskundige: “Volkoren en bloem zijn twee woorden die elkaar tegenspreken. Waarom? Volkorenmeel is gemaakt van gemalen graankorrels waar niets is uitgehaald. Het bevat de meelkern, kiem en zemel in de natuurlijke verhouding. Volkorenmeel is rijk aan voedingsstoffen en vezels en daardoor gezond. Bloem is gemaakt van alleen het binnenste deel van de graankorrel: de meelkern. De zemelen en de kiem worden er na het malen uitgezeefd. Wat overblijft is witte bloem waar nauwelijks voedingsstoffen en vezels in zitten. Wel lekker, maar niet zo gezond.”
“De term volkoren is beschermd, maar er zijn wat mazen in die wet waardoor fabrikanten ruimte hebben om er wat minder nauwkeurig mee om te gaan. Zo voegen ze voor het malen tarwekorrels uit verschillende bronnen samen waardoor de bakkwaliteit gegarandeerd kan worden. Dit melangeren geeft ruimte om wat deeltjes van een bepaalde toegevoegde graankorrel te verwijderen. Hierdoor mag het dan wel volkoren heten, maar dat is het dan niet helemaal. De term volkorenbloem zie je wel op zakken meel staan. Eigenlijk is dit niets anders dan een mengsel van volkorenmeel en bloem. Zo ontstaat dan de term volkorenbloem.”
Anne Lutgerink, woordvoerder bij Het Voedingscentrum: “Volkoren tarwebloem is geen correcte term. Bloem is de aanduiding voor een fijngemalen meel van granen, waaruit de buitenste schilletjes, de zemelen en de kiemen van het graan verwijderd zijn. Volkorenmeel wordt gemaakt door hele granen fijn te malen. In tegenstelling tot bloem wordt het daarna niet gezeefd, waardoor zemelen en kiemen in het volkorenmeel aanwezig blijven. Volkoren tarwebloem bestaat dus inderdaad niet. De term is wettelijk gezien onjuist en mag niet zo gebruikt worden. Dit is in strijd met de wetgeving.”
