Zwangere vrouwen nemen kwalen en ongemakken vaak voor lief, omdat ze hun ongeboren baby niet in gevaar willen brengen. Ook artsen durven niet makkelijk medicijnen voor te schrijven. Maar aan veel ongemakken is veilig wat te doen. Waarom zijn medicijnen tijdens de zwangerschap een taboe?
Alle medicijnen hebben risico’s. En als je zwanger bent, gun je je baby een zo risicoloze, pure en natuurlijk mogelijke ontwikkeling. En dus horen daar geen medicijnen bij – denk je. Niet helemaal waar, stelde hoogleraar verloskunde Jan Nijhuis van het academisch ziekenhuis Maastricht alweer een paar jaar geleden. Zo zijn veel huisartsen en specialisten te laks bij de behandeling van zwangerschapskwalen – aan een aanhoudende misselijkheid is echt wel wat te doen wat veilig is voor je baby. En ook medicijnen die je al slikte voordat je zwanger werd en eigenlijk wilt blijven gebruiken, kleven soms minder risico’s aan dan veel vrouwen denken.
“Er wordt te makkelijk gezegd: gebruik maar geen medicatie, want u bent zwanger”, zei Nijhuis in een interview met gezondNU. “Zo kan er ook niks fout gaan. Maar dat is pure gemakzucht.” Hij initieerde daarom het symposium met de prikkelende titel ‘Een zwangere niet behandelen, is een zwangere mishandelen’.
Zwanger en schildkliermedicijnen
Veel vrouwen gebruiken voor hun zwangerschap medicijnen. Zo slikken veel jonge vrouwen met een te traag werkende schildklier een schildklierhormoon. De eerste reactie als je weet dat je zwanger bent is, om te stoppen met dit medicijnen. Dat is niet per se verstandig, omdat een te lage waarde van het schildklierhormoon bij de aanstaande moeder ook een te lage waarde bij het kind geeft. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de hersenontwikkeling bij de baby. Het kan juist belangrijk zijn méér schildklierhormoon te slikken dan je gewend bent. Bespreek dit dus altijd met je huisarts, gynaecoloog of verloskundige.
Antidepressiva slikken tijdens je zwangerschap
Ongeveer twee tot drie procent van de Nederlandse vrouwen slikt antidepressiva tijdens de zwangerschap. Dit zijn vier- tot zesduizend zwangere vrouwen per jaar. Veel vrouwen krijgen het advies voor hun zwangerschap de antidepressiva af te bouwen, anderen krijgen juist het advies door te slikken. Elke zwangere staat voor een pittig dilemma: kan het kwaad voor de baby? Kan ik niet beter zonder?
Een antwoord lijkt een naar dilemma, want in feite moet je als vrouw tussen twee kwaden kiezen. Blijft je de medicatie gebruiken, dan kán schade berokkenen voor je baby – denk je. Waar? Gelukkig niet, ondanks dat het officiële advies luidt om de antidepressiva af te bouwen, is het bewezen dat de gevolgen voor de baby mild zijn. Als de aanstaande moeder antidepressiva gebruikt zijn er geen risico’s voor aangeboren afwijkingen, complicaties bij de bevalling en de ontwikkeling van het kind.
Stoppen met deze medicijnen en daarmee als aanstaande moeder de kans lopen op een nieuwe depressie tijdens en na de zwangerschap kan juist soms vervelender en zelfs schadelijker zijn dan de bijwerkingen van de medicatie.
Medicijnen tegen zwangerschapskwalen
De hoogleraar Jan Nijhuis noemde de ‘conservatieve en terughoudende houding’ van artsen tijdens de zwangerschap ‘typisch Nederlands’. Hij gaf als voorbeeld de behandeling van misselijkheid, een kwaal waar 60 tot 80 procent van de zwangere vrouwen last van heeft. “Zwangere vrouwen in omringende landen krijgen zonder problemen een veilig en effectief middel tegen zwangerschapsmisselijkheid en braken voorgeschreven.”
Een ander treffend voorbeeld van ons ‘conservatisme’ is het gebruik van de ruggenprik. In België krijgt 64 procent van alle zwangere vrouwen pijnstilling bij de bevalling, in Nederland slechts 27 procent. Terwijl volgens Nijhuis baringspijn tot één van de ergste soorten pijn gerekend kan worden.
Verloskundige hulpverleners, ziektekostenverzekeraars en beleidsmakers zouden volgens hem af moeten van de gedachte dat pijnbestrijding tijdens de baring een luxe is, net als de behandeling van kwalen of pijnen tíjdens de zwangerschap.
