De huisarts was altijd tevreden met een cholesterolwaarde van 2,3 of lager: dat gold als gezond. Maar er is een nieuw getal in omloop. Je LDL-cholesterol moet tegenwoordig lager zijn dan 1,8. Door die nieuwe norm moeten misschien duizenden mensen statines gaan slikken. Is dat beter, gezonder of is er meer aan de hand? We geven antwoord op zeven prangende vragen.
1. Waarom is de norm voor het slechte cholesterol verlaagd?
Heel lang was de norm voor het LDL-cholestorol 2,3. Dat getal was de ‘gezonde waarde’. Als je LDL-cholesterol hoger was, moest je in actie komen. Volgens een nieuwe richtlijn moet het LDL verder omlaag naar 1,8. Dat betekent dat meer mensen moeten proberen hun cholesterol te verlagen door een dieet te volgen, af te vallen en het slikken van medicijnen – de zogenaamde statines. Er wordt geschat dat tussen de half en een miljoen mensen hiermee te maken krijgt. De nieuwe norm staat in de herziene NHG-Standaard Cardiovasculair Risicomanagement (CVRM).
2. Wat zijn statines?
Statines remmen de aanmaak van cholesterol in de lever, verlagen het cholesterolgehalte en zorgen voor minder aderverkalking. Daardoor verkleinen ze het risico op een hartinfarct en beroerte.
3. Wat is LDL-cholesterol?
Cholesterol is een vettige stof die ons lichaam gebruikt om cellen, hormonen en gal te maken. We maken het aan in de lever en we nemen het op uit voeding. Een verhoogd cholesterol is geen ziekte en geeft geen klachten. Maar als het cholesterol te hoog is, kan het in de wand van de bloedvaten ophopen; de bloedvaten worden nauwer en kunnen zelfs gaan dichtzitten. Dit geeft een risico op een hartinfarct of beroerte. Er is een verschil tussen HDL en LDL- cholesterol. Vooral het LDL-cholesterol staat bekend als risicofactor voor het ontwikkelen van hartziekten.
4. Zijn huisartsen en cardiologen het met elkaar eens?
Nee. Het streefgetal dat cardiologen hanteren voor het ‘slechte cholesterol’ is 1,8 millimol per liter bloed. Huisartsen werken met een ‘gezonde’ grenswaarde van 2,5.
5. Waarom is er discussie over die nieuwe norm?
Veel huisartsen stellen ten eerste dat de nieuwe norm is gebaseerd op een ‘onhaalbare en onbewezen effectieve strategie’. Verder zou het aantal infarcten dat we er mee voorkomen, niet in verhouding staan tot de nadelen voor alle mensen die statines gaan slikken. Statines zijn berucht vanwege de bijwerkingen. Tot slot is het verwijt van critici dat er een verband is tussen de nieuwe norm en de farmacie. De nieuwe norm komt bijna op hetzelfde moment dat farmaceuten een duurdere cholesterolremmer op de markt hebben gebracht.
6. Leef je met minder slecht cholesterol langer?
Nee, ook daarover zijn twijfels. Dat deze norm voor een lager LDL-cholesterol je beter beschermt tegen een hartinfarct, betwijfelen artsen. Als je het bestaande onderzoek uitpluist en omrekent blijkt dat als het LDL-cholesterol daalt er inderdaad een procent minder mensen een hartinfarct krijgt omdat hun LDL-cholesterol is gedaald. Het absolute aantal is echter verwaarloosbaar als je het vergelijkt met mensen die sterven aan een hartinfarct door roken (elk jaar 1600 mensen!). De vraag is dus of we onze energie en geld moeten stoppen in dure nieuwe medicatie, of in effectieve stoppen-met-roken cursussen.
7. Wat kan ik zelf doen voor een gezond cholesterol?
Veel! Zorg voor minder stress, ga meer bewegen en probeer (als je te veel weegt) af te vallen. Het LDL-cholesterol wordt door af te vallen met ongeveer tien procent verlaagd. Door je voeding te veranderen, kun je ook hoge cholesterolgehaltes voorkomen. Je kunt de volgende adviezen zelf toepassen:
- Eet veel olijfolie, olijven, verse groenten, fruit en noten.
- Zorg vaker voor vette vis op je bord. Omega-3-vetzuren in vette vis (sardines, zalm, tonijn, makreel en haring) verlagen het gehalte aan vetten in het bloed.
- Eet vezelrijke voeding; de onverteerbare vezels zorgen voor een betere darmwerking en helpen zo mee het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen.
- Beperk het gebruik van bewerkte voedingsmiddelen, kant-en-klaar gerechten, junkfood en gefrituurd voedsel. Neem liever zo min mogelijk bewerkte, biologische voedingsmiddelen.
Wat zijn de risicofactoren bij een te hoog cholesterol? Je leest het hier.
