Haaruitval, veel puistjes en een onregelmatige menstruatiecyclus. Het lijken klachten die bij het vrouw-zijn horen, maar vergis je niet. Het kan namelijk ook PCOS zijn: het Polycysteus Ovarium Syndroom. PCOS staat bekend als een veelvoorkomende ‘vrouwenkwaal’, maar volgens gynaecoloog Barbara Havenith is het vaak een kwestie van verkeerde voeding. Hoe zit dat? We geven antwoord op vijf vragen.
1. Wat is PCOS?
Behoorlijk veel vrouwen krijgen vroeg of laat met het Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) te maken. Een op de tien om precies te zijn. Het is een hormonale stoornis en een verzamelnaam van meerdere symptomen. Letterlijk vertaald betekent het: veel (poly) follikels (cysten) in de eierstok (ovarium). Bij vrouwen met PCOS is de natuurlijke hormoonbalans verstoord, waardoor de eierstokken niet goed hun werk kunnen doen. Dit uit zich van binnen tot het ontwikkelen van cysten op de eierstokken, een onregelmatige menstruatie of zelfs helemaal niet meer ongesteld worden. De kans om zwanger te raken, wordt daardoor kleiner. Ook hebben vrouwen vaak last van hoofdhaaruitval, overbeharing op het lichaam en in het gezicht en een onzuivere huid.
2. Kan elke vrouw PCOS krijgen?
Hoe PCOS ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk is er niet één oorzaak en zijn er meerdere hormonen betrokken. In ieder geval is het deels erfelijk en kan gewicht een rol spelen. Volgens gynaecoloog en orthomoleculair arts Barbara Havenith speelt leefstijl een rol en heb je het krijgen van PCOS dan ook grotendeels zelf in de hand. “De cijfers liegen er niet om: negentig procent van de vrouwen met PCOS is insulineresistent en tachtig procent is te zwaar. Veel van deze vrouwen worden insulineresistent door verkeerde voeding. Veel koolhydraten, veel tussendoortjes, sterk bewerkte voedingsmiddelen, weinig groenten. Doordat we meerdere keren op een dag eten en dan ongezonde keuzes maken, schiet onze bloedsuikerspiegel te vaak omhoog. Het lichaam moet dan constant insuline aanmaken om de bloedsuiker weer te verlagen. Zodra je lichaam niet meer goed op insuline reageert, spreek je van insulineresistentie. Dit heeft effect op allerlei processen in het lichaam en vooral op je hormoonhuishouding.”
3. Welke risico’s brengt de hormonale stoornis met zich mee?
PCOS klinkt voor veel vrouwen als een ver-van-mijn-bed-show, maar toch krijgt een groot aantal hier elk jaar mee te maken. En dat worden er steeds meer, weet Havenith. “Die stijgende lijn is te verklaren doordat veel vrouwen te zwaar zijn en worden. De meeste vrouwen komen er pas achter dat ze PCOS hebben zodra ze zwanger willen worden en dit niet lukt. Signalen als niet ongesteld worden, haarverlies en acné moet je altijd serieus nemen. Want ook als je niet zwanger wilt worden, is het belangrijk om je hormoonhuishouding weer in balans te krijgen. Vrouwen met PCOS hebben een hogere kans op diabetes type 2, een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en bijvoorbeeld baarmoederkanker.”
4. Bestaat er een behandeling?
Het antwoord is ja, maar Havenith heeft daar een andere kijk op dan de reguliere geneeskunde. Zij vindt dat een behandeling hoort te bestaan uit leefstijl- en voedingsadvies. Nu krijgen vrouwen zonder kinderwens standaard het advies om hormonen in te nemen, bijvoorbeeld door de pil of een spiraaltje om zo een natuurlijke menstruatiecyclus na te bootsen. Daardoor is de kans op baarmoederkanker kleiner. Ook afvallen wordt aangeraden. Voor vrouwen met een kinderwens bestaan er verschillende hormoonbehandelingen om een eisprong op te wekken.
5. Kan PCOS voorgoed overgaan?
Waar de reguliere geneeskunde hard ‘nee’ schudt en zich vooral richt op het voorkomen van ernstigere klachten, kan dit volgens Havenith zeker en vooral natuurlijker. Dus zonder pil of spiraaltje. Haar visie: “Door je lichaam te voeden met de juiste producten, komt je hormoonhuishouding weer op een natuurlijke manier in balans en kunnen de klachten verdwijnen. De meeste vrouwen die bij mij in de praktijk komen, zien hun cyclus binnen twee tot zes maanden positief veranderen en kunnen zelfs zonder hormonen zwanger raken. Dat komt omdat ze de juiste voeding binnenkrijgen en meer bewegen en daardoor ook afvallen. Het is jammer dat bijna niemand verder kijkt dan hormonen slikken en dat er wordt gezegd: ga maar afvallen. In de praktijk blijkt dat namelijk helemaal niet zo simpel. Als je insulineresistent bent, is afvallen veel ingewikkelder.”
