Je partner ontkent een situatie die is voorgevallen of verdraait jouw woorden. Het gevolg: jij raakt in de war. Zelfs zo erg dat je aan jezelf begint te twijfelen en denkt: ‘Ben ik nou gek geworden?’ Dat is gaslighting in een notendop. Maar hoe herken je nou echte ‘gaslighter’?
Jean-Pierre van de Ven, psycholoog bij MIND en relatietherapeut, kent het fenomeen en ziet het regelmatig terugkomen bij koppels in zijn praktijk. “Gaslighting is eigenlijk gewoon glashard liegen. Je zegt eerst A en de tweede keer B. Dit doen mensen om te manipuleren. Het gebeurt veel in relaties, maar het komt ook zeker voor op de werkvloer. Door die emotionele manipulatie breng je de ander uit evenwicht. Die persoon gaat twijfelen aan zichzelf en wordt onzeker. Hoe vaker dit gebeurt, hoe meer je aan jezelf gaat twijfelen en minder op jezelf durft te vertrouwen.”
Subtiele signalen van gastlighting
Het lastige van gaslighting is dat het subtiel gebeurt en een sluipend proces is. Daardoor is het soms moeilijk te herkennen. “Iedereen kan weleens van mening veranderen. Dat is niet gek en je kunt er vanuit gaan dat de meeste mensen oprecht zijn in hun communicatie. Maar als je – meestal zonder dat je dit doorhebt – steeds vaker gegaslight wordt, ga je jezelf steeds minder vertrouwen en de ander juist meer. Een belangrijk signaal om bij jezelf te checken of je slachtoffer bent van gaslighting is als je regelmatig denkt: ‘ben ik nou gek geworden?’ of ‘heb ik het nou echt verkeerd begrepen’? Degene die gaslight zal natuurlijk ‘ja’ zeggen, maar nee je hebt het niet verkeerd begrepen. Laatst had ik een stel bij mij in de praktijk met een mooi voorbeeld van gaslighting. De man had thuis gezegd dat hij het maar ‘rottherapie’ vond en toen zijn vrouw dat benoemde met mij erbij, ontkende hij dat en gaf aan dat hij dat nooit heeft gezegd en het prima vindt. Het zijn vaak kleine dingen die steeds vaker gebeuren. Net als bijvoorbeeld zeggen dat je op een bepaald tijdstip thuiskomt, dat niet doet en vervolgens ontkent dat je dat ooit hebt gezegd.”
Zo kun je ‘gaslighters’ herkennen
- Jij krijgt de schuld als de ander faalt
- Een gaslighter zegt nooit sorry, jij wel
- Ze laten je geloven dat iedereen liegt
- Je krijgt vaak te horen dat je ‘overgevoelig’ bent
- Ze isoleren je van mensen die je steunen
- Je wordt regelmatig voor gek gezet in het bijzijn van anderen
Meer weten over gaslighting?
In editie 2 van Gezondnu vertelt Jean-Pierre van de Ven nog veel meer over deze vorm van emotionele manipulatie én delen we wat je hiertegen kunt doen.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer Gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
