Een borende buurman, een autorit in de spits of een last minute feestje. Het zijn allemaal situaties die voor een ontploft hoofd vol indrukken kunnen zorgen. Waarom raakt de één hier overprikkeld door en geeft de ander geen kik?
Als je onverklaarbaar vaak moe en chagrijnig bent, concentreren bijna niet lukt en je je door het minste of geringste uit het veld laat slaan, heb je niet gewoon steeds een slechte dag. Waarschijnlijk is er meer aan de hand: je bent hoogsensitief, ook wel bekend als HSP. De Amerikaanse psychotherapeut Elaine Aron introduceerde deze term in 1996. HSP staat voor ‘highly sensitive person’, in het Nederlands ‘hoogsensitief persoon’. Hoogsensitieve mensen zijn in een notendop gevoeliger voor omgevingsprikkels en hebben meer tijd nodig om deze prikkels te verwerken en ervan te herstellen. Als hoogsensitief persoon staan je zintuigen als het ware altijd ‘aan’. Je bent bijvoorbeeld gevoeliger voor geluiden, geuren en smaken. Dat kan soms zelfs overweldigend zijn, met een vol en overprikkeld hoofd als gevolg.
Onderzoek: je hersenen werken anders
Als je mensen met hoogsensitiviteit een bepaalde opdracht laat doen terwijl zij in een MRI-scanner liggen, zie je dat er meer hersengebieden actief zijn dan bij mensen zonder hoogsensitiviteit, zegt Elke Van Hoof, klinisch psycholoog, professor aan de Vrije Universiteit Brussel en schrijver van Eerste hulp bij hoogsensitiviteit. “Dit noemen we diepgaande verwerking. HSP’ers denken daadwerkelijk anders dan mensen die dat niet zijn. Van hun omgeving krijgen ze dan ook vaak te horen dat ze dingen te moeilijk maken, dat ze te ver doordenken. Simpel gezegd mist iemand die hoogsensitief is een filter in het informatieverwerkingssysteem in de hersenen. Zonder dit filter komt alles wat je ziet, hoort, ruikt en ervaart even hard binnen en wordt het op hetzelfde niveau door de hersenen verwerkt. Bij iemand die niet hoogsensitief is, wordt alle informatie die binnenkomt wel eerst gefilterd. Dat is het verschil.”
3 verrassende tips voor HSP’ers
Als je overprikkeld bent, is dat het signaal van je lichaam om een stap terug te doen. Deze drie tips helpen daarbij.
1. Maak een me-time-lijstje
Jezelf verwennen is extra belangrijk als je overprikkeld bent. Maak een lijst met activiteiten en dingen die jou laten ontspannen en herstellen. Stel jezelf de vraag: wat geeft mij rust? Dat kan een warm bad zijn, een mooie wandeling, een ontspannen fietstocht of lekker kokkerellen in de keuken.
2. Haal de prikkel weg
Ben je hoogsensitief en weet je waardoor je overprikkeld bent? Haal de prikkel dan weg of ga zelf bij deze prikkel weg. Ben je op een feestje en voelt het beladen, voel je dan ook vrij om na een kwartier weg te gaan. Je lichaam vraagt erom en het is echt oké.
3. Overprikkeld? Doe als de Sims
Bij het computerspel De Sims hebben de personen allemaal balkjes die langzaam leeg- en weer vollopen. Denk aan balkjes voor eten, bewegen, ontspanning en slaap. Maak voor jezelf deze balkjes en zorg ervoor dat ze gevuld blijven. Op die manier leer je luisteren naar je lijf en datgene te doen waar je lichaam om vraagt.
Nog meer tips tegen overprikkeling? Deze tips helpen je herstellen als je overprikkeld bent.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Ook leuk: neem een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
