Ruim een miljoen vrouwen in Nederland zijn momenteel in de overgang. En voor bijna de helft van hen gaat dat gepaard met zweetaanvallen, slapeloze nachten en minder concentratie op je werk. Om die periode te overbruggen – en de ellende te verminderen – lijkt het slim om anticonceptie te gebruiken. Maar niet alle vormen zijn even veilig, waaronder de pil.
Hoe ouder je als vrouw wordt, hoe minder vruchtbaar je bent. Maar zolang je in de overgang bent (en dat kan wel tien jaar duren) en nog steeds menstrueert, kun je zwanger raken. Veel vrouwen gebruiken daarom ook rond hun vijftigste nog anticonceptie en slikken de pil gewoon door. Anticonceptie zou zelfs helpen tegen overgangsklachten. Volgens gynaecoloog en orthomoleculair arts Barbara Havenith moet je daarmee oppassen.
Grotere kans op borstkanker en trombose
De anticonceptiepil is allesbehalve geschikt om de overgang mee door te komen, vindt Havenith. “De hormonen in de orale anticonceptiepil zijn vele malen sterker dan de lichaamseigen hormonen estradiol en progesteron. Als een vrouw rond de vijftig is en langdurig de pil gebruikt, is de kans op trombose en een embolie vele malen groter. Ook de kans op borstkanker neemt toe als je langer de pil slikt. Hormonale anticonceptie wordt zelfs afgeraden aan vrouwen die een verhoogde kans op hart- en vaatziekten, een hoge bloeddruk en hartproblemen hebben. We hebben het dan niet alleen over de pil, maar ook over de prikpil en de anticonceptiepleister.”
Bio-identieke hormonen
Opvliegers, nachtzweten en vaginale droogte wordt veroorzaakt door een daling van de aanmaak van oestrogeen. Het gebruik van bio-identieke hormonen kunnen volgens de gynaecoloog een oplossing zijn. Dit zijn hormonen die precies dezelfde chemische formule hebben als lichaamseigen hormonen. Bij overgangsklachten wordt vaak een combinatie voorgeschreven van estradiol en progesteron. Beiden zijn vrouwelijke geslachtshormonen en helpen om het tekort aan vrouwelijke hormonen ‘weer aan te vullen’, zodat je hormoonhuishouding weer in balans komt. Die wordt tijdens de overgang namelijk compleet in de war geschopt en dát veroorzaakt de klachten.
Bio-identieke hormonen zijn er in de vorm van pleisters, tabletten en capsules. Havenith: “Je lichaam neemt het bio-identieke hormoon estradiol het beste op via de huid, dus door een pleister, en progesteron via tabletten of capsules. Het voordeel is dat dit in vergelijking met de anticonceptiepil geen verhoogde kans op borstkanker heeft en ook niet op trombose of een embolie. Het is dé oplossing bij klachten tijdens de overgang.”
Andere vormen van anticonceptie
Maar stel dat je toch anticonceptie wilt gebruiken, wat is dan verstandig? Havenith: “Mijn voorkeur gaat dan uit naar een combinatie van bijvoorbeeld een pessarium (vrouwenring) en zaaddodende gel of een koperspiraal. Want: geen hormonen.” Een andere betrouwbare en zelfs de meest natuurlijke vorm van anticonceptie, is volgens Havenith de Sensi methode. Hierbij wordt naast het meten van de temperatuur, ook de verandering van het baarmoederhalsslijm en de verandering van de baarmoedermond gemeten. “En als je voor hormonale anticonceptie wilt gaan, is een spiraal met een lage afgifte van hormonen een goede keuze. Bijvoorbeeld de Kyleena. Deze spiraal is vijf jaar betrouwbaar, helpt hevige menstruaties voorkomen en er zitten de helft minder hormonen in dan bij de bekende Mirena spiraal. Het hormoonspiraaltje kan gecombineerd worden met de estradiolpleisters om overgangsklachten adequaat te behandelen. Maar wat je keuze ook is, denk er vooral goed over na of het echt nodig is.”
Wanneer is anticonceptie niet meer nodig?
De overgang en menopauze zijn niet hetzelfde. De menopauze is de laatste menstruatie. Op 51-jarige leeftijd heeft ongeveer de helft van de vrouwen de menopauze bereikt. Ben je al een jaar niet ongesteld geworden? Dan heb je de menopauze gehad en kun je niet meer zwanger raken. “Volgens de richtlijn van het Nederlands Huisarts Genootschap kunnen vrouwen veilig stoppen met anticonceptie als ze 52 jaar zijn. Als je laatste menstruatie al eerder gestopt is, is anticonceptie niet meer nodig.”
