Je herkent het vast: het gevoel dat je een specifieke situatie eerder hebt meegemaakt. Déjà vu betekent in het Frans letterlijk: al eerder gezien. En dat is ook hoe je het beleeft. Maar wat is een déjà vu precies en wat gebeurt er eigenlijk allemaal in je hersenen?
Dit bijzondere verschijnsel lijkt soms heel lang te duren. Het voelt alsof dat je diezelfde situatie eerder hebt meegemaakt of hebt gedroomd. Maar hoe kan dat? Wij vertellen je wat er in je hersenen gebeurt op het moment dat je een déjà vu hebt.
Kortsluiting in de hersenen
Er zijn verschillende wetenschappelijke verklaringen over het hebben van een déjà vu. De populairste theorie is volgens Science Museum NEMO dat er kortsluiting ontstaat in de hersenen. In een normale situatie worden prikkels doorgegeven naar een gebied in de hersenen dat ons bewust maakt van wat we horen, zien, voelen en ruiken. Pas daarna wordt dit in ons geheugen opgeslagen. Bij een déjà vu gebeurt dit precies andersom. Hierdoor herinneren we iets alsof het in het verleden is gebeurd, terwijl we er op dát moment pas naar kijken. Et voilà: daar is je déjà vu
Denkfout
Andere wetenschappers denken dat een déjà vu ontstaat door een verkeerde combinatie tussen huidige ervaringen en herinneringen, meldt het Science Museum NEMO. Deze theorie stelt dat je hersenen zo vol zitten met opgeslagen herinneringen en plaatsen dat je de huidige situatie verward met een herinnering die erop lijkt. Als twee situaties of plaatsen heel veel op elkaar lijken zou je brein de snelle conclusie trekken: ‘ik ben hier eerder geweest’. De hippocampus, die aan de zijkant van je hersenen ligt, maakt continu herinneringen aan over plekken waar je geweest bent of dingen die je hebt gedaan. De gyrus dentatus, het onderste gedeelte van de hippocampus, vergroot de verschillen tussen plaatsen en gebeurtenissen. In je hersenen worden de herinneringen met vergrootte verschillen opgeslagen. Zo houd je ze in je hoofd makkelijker uit elkaar. Als er in dit opslagproces iets misgaat, halen we verschillende situaties en plaatsen door elkaar en ervaren we een déjà vu.
Geheugencheck
Een derde verklaring komt uit een onderzoek van onderzoeksleider Akira O’Connor. Volgens O’Conner doen onze hersenen een soort feitencheck. Het voorste gebied van je hersenen is verantwoordelijk voor het maken van keuzes. Je hersenen checken met behulp van dit keuzegebied of ons geheugen wel klopt. Klopt er iets niet? Dan wordt er een signaal afgegeven. Er ontstaat een déjà vu op het moment dat je hersenen druk zijn om zich alles correct te kunnen herinneren. Volgens deze theorie hebben jonge mensen vaker een déjà vu dan ouderen bij wie het geheugen verslechterd is. Hoe je je hersenen gezond houdt? Dat lees je hier.
De juiste verklaring voor een déjà vu? Dat blijft (voorlopig) helaas nog onduidelijk. Dit bijzondere fenomeen is ook nog eens heel erg lastig te onderzoeken, omdat je het optreden van een déjà vu niet kunt voorspellen.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
