Het anticonceptiespiraaltje wint aan populariteit. Het is veilig, langwerkend en je hoeft er niet elke dag over na te denken – als het zit, dan zit het. We nemen er eentje onder de loep: de hormoonspiraal. Wat zou iedereen moeten weten over deze vorm van anticonceptie?
Het hormoonspiraaltje hoort in het rijtje van de anticonceptiepil en het anticonceptiestaafje. Het beschermt dus tegen zwangerschap, in dit geval door zeer geleidelijk hormonen af te geven. Wat weten we over het hormoonspiraal?
Feit 1: Naast de Mirena is er ook de Kyleena
Van de hormoonspiraaltjes is de Mirena de bekendste. Sinds 2016 wordt ook een ander veel gebruikt: de Kyleena. Waarom de industrie deze nieuwe variant op de markt heeft gebracht, is niet helemaal duidelijk. Tegenwoordig wordt vrijwel automatisch de Kyleena gebruikt, zeker bij vrouwen die nog niet zwanger zijn geweest en mogelijk een kleinere baarmoeder hebben. De Mirena wordt vaak nog aangeraden bij vrouwen met een ‘cyclusstoornis’. “Denk aan hevig bloedverlies, tussentijds bloedverlies of een onregelmatige cyclus,” verduidelijkt Annemarie Pisters, gynaecoloog bij de Vrouwenpoli.
Feit 2: De Kyleena geeft minder hormonen af
Het grootste verschil tussen de Mirena en Kyleena: de hoeveelheid hormonen. Het hormoonreservoir van de Kyleena bevat 19,5 milligram levonorgestrel, terwijl de Mirena 52 milligram bevat. Levonorgestrel is een progestageen-hormoon.
Aangezien ze allebei zo’n vijf jaar kunnen blijven zitten, geeft de Kyleena dagelijks zo’n 0,010 milligram af en de Mirena 0,028 milligram. Pisters: “Er komt dus daadwerkelijk ook minder levonorgestrel in het bloed. Steeds meer vrouwen zoeken naar anticonceptie met een lagere hormonale dosis. Kyleena kan een mogelijkheid zijn om aan deze vraag tegemoet te komen. Sowieso werkt het hormoon in een spiraal vooral plaatselijk.”
Feit 3: Het hormoonspiraal bevat één soort hormoon
Hormonale anticonceptie bevat een zeer lage dosis van dezelfde hormonen als die in je eierstokken worden geproduceerd en die helpen om je menstruatiecyclus te regelen. Alle vormen van hormonale anticonceptie bevatten het middel progestageen; een synthetische versie van het door het lichaam zelf geproduceerde progesteron. Sommige anticonceptie bevatten ook nog het hormoon oestrogeen, maar het hormoonspiraaltje niet. Vrouwen die om diverse redenen geen oestrogeen mogen hebben, kunnen dus wel het hormoonspiraaltje gebruiken.
Feit 4: Het hormoon werkt vooral plaatselijk
Het hormoonspiraaltje wordt in de baarmoeder geplaatst en daar laat het constant een lage dosis hormoon vrijkomen dat vooral plaatselijk in je onderlijf werkt. Het passeert wel het slijmvlies en de baarmoeder en wordt in kleine hoeveelheden opgenomen in het bloed. De hoeveelheid hormoon is zeer gering, waardoor de eisprong niet wordt voorkomen. Als je van andere anticonceptie bijwerkingen hebt gekregen, zul je daar waarschijnlijk met het hormoonspiraaltje minder last van hebben.
Feit 5: Het plaatsen kan pijn doen
Het plaatsen van een spiraaltje is niet altijd pijnloos, helaas. Pisters: “De plaatsing van een hormoonspiraal wordt heel verschillend ervaren. Eventueel kan er preventief pijnstilling of een roesje worden gegeven. Bij zowel vrouwen die al eens zwanger zijn geweest als vrouwen die nog niet eerder zijn bevallen, kan er gedurende een paar dagen onderbuikpijn zijn na de plaatsing. Daarna kan die vijf jaar blijven zitten.”
Feit 6: Het spiraaltje groeit niet vast
Een spiraaltje dat vastgroeit of kwijt raakt; iedereen heeft er wel eens van gehoord of over gelezen. Gelukkig groeit een goed geplaatst spiraaltje niet vast, weet Pisters. “Er zijn in de wereldliteratuur incidentele gevallen beschreven van spiraaltjes die in de baarmoederspier zijn ‘vastgegroeid’. Dan is een kijkoperatie in de baarmoeder nodig om de spiraal te verwijderen, dit is een kleine ingreep.”
“Wat vaker voorkomt is dat het spiraaltje bij gynaecologisch onderzoek moeilijk te verwijderen is doordat de touwtjes zijn opgekruld in de baarmoederhals. Meestal kan een gynaecoloog dit oplossen bij een gewoon gynaecologisch onderzoek. Soms is er toch een hysteroscopie nodig om het spiraaltje te verwijderen.”
Feit 7: Je kunt geen invloed uitoefenen op je menstruatie
De hormoonspiraal heeft geen stopweek, waardoor je zelf geen invloed kunt uitoefenen op de timing van je menstruatie. Over het algemeen zijn de menstruaties en bloedingen wel minder vaak en hevig. Bij het Mirena spiraaltje blijft de menstruatie zelfs vaak weg en dat kan geen kwaad. Nadat het spiraaltje is verwijderd, ben je overigens direct weer vruchtbaar en is binnen drie maanden je menstruatiecyclus hersteld. Dat is anders dan bij de anticonceptiepil, waar je cyclus een halfjaar tot een jaar na het stoppen ontregeld kan blijven.
