Als iets zowel je lichaam als je geest op hol kan brengen, zijn het wel je hormonen. En lang niet alleen tijdens je puberteit, menstruatie, zwangerschap of overgang. Nee, hormonen beïnvloeden elke dag opnieuw zo’n beetje alle processen die spelen in je hoofd en in je lijf. Tijd om de grootste mythes over hormonen uit de wereld te helpen.
Mythe 1: Hormoonproblemen zijn typisch voor vrouwen
Soms lijkt het of hormonen alleen voor vrouwen een probleem vormen. “Dat is niet zo”, zegt orthomoleculair voedingstherapeut en natuurgeneeskundige Rineke Dijkinga. “Mannen en vrouwen hebben dezelfde hormonen, alleen in andere hoeveelheden en in verschillende verhoudingen.” Mannen hebben wel als voordeel dat zij over het algemeen van nature een veel stabielere hormoonbalans hebben. Pieken en dalen in je hormoonhuishouding zorgen vaak voor klachten. Wat het er niet makkelijker op maakt, is dat vrouwen vaker dan mannen (synthetische) hormonen slikken. Denk aan de anticonceptiepil en hormoonsuppletie tijdens de overgang. Zo krijgen vrouwen, naast hun eigen hormonen, meer hormonen binnen dan mannen.
Mythe 2: De penopauze is onzin
De penopauze; zo wordt de mannelijke overgang genoemd. Maar bestaat die nu wel of niet? Ja, dat er tijdens de puberteit een enorme hormonale verhuizing plaatsvindt, dat gaat op voor zowel vrouwen als mannen. Vrouwen maken zo’n verhuizing nog eens door na de zwangerschap en tijdens de overgang. De penopauze – de mannelijke overgang – bestaat ook, maar verloopt over het algemeen minder heftig vanwege kleinere hormonale schommelingen.
Mythe 3: Voeding heeft geen effect op je hormoonbalans
Het is een misverstand dat je geen invloed hebt op je hormonen. Het is belangrijk om je lichaam als totaalpakket te zien en te kijken naar de voeding die je nu eet. Als je lijf niet krijgt wat het nodig heeft aan bouwstoffen, vitamines en mineralen, kun je meer hormonale klachten krijgen. Voor je hormonen doe je er goed aan om onbewerkt en grotendeels plantaardig te eten. En vergeet vooral de gezonde vetten niet, ook die hebben we nodig.
Mythe 4: Krachttraining brengt je hormonen uit evenwicht
Vrouwen hebben minder spier- en meer vetweefsel dan mannen en dat kan effect hebben op je hormoonhuishouding. Vooral vanuit buikvet, hetgeen dat trouwens echt een mannending is, maakt het lijf hormonen aan, die uiteindelijk voor een verstoring kunnen zorgen. Bewegen, en vooral krachttraining, kan helpen om het hormoonspel in evenwicht te brengen.
Mythe 5: Vanaf de overgang worden ze pas echt een issue
Helaas, vanaf ons dertigste zitten we niet meer in de ‘opbouwfase’ en begint het verouderingsproces. Weet dat rond je veertigste de progesteron-aanmaak daalt (en bij sommigen nog vroeger!). Vanaf die tijd worden de bijnieren je ‘progesteron-hofleverancier’. Als je al jaren met chronische stress kampt, dan maken je bijnieren volop cortisol aan en dát gaat ten koste van de productie van progesteron. Het tekort aan progesteron kan een verklaring zijn waarom veel vrouwen problemen hebben rondom de menstruatie en (pre)menopauze. Hoewel ook een daling aan oestrogenen dit probleem kan veroorzaken.
Mythe 6: Hormoonproblemen hebben geen invloed op je slaap
Als je last hebt van slaapproblemen, denk je misschien niet meteen aan een disbalans in je hormoonhuishouding. Toch veroorzaken hormonen soms klachten die je niet zo snel in verband brengt met ‘hormonen’. En andersom ook. Zo denk je bij menstruatieproblemen misschien meteen aan het vrouwelijke hormoon oestrogeen, terwijl ook de oorzaak je darm of lever te vinden is. Niet alles is de schuld van je hormonen dus! Ook bij onverklaarbare depressiviteit of bij paniekaanvallen die zomaar uit de lucht komen vallen, kunnen hormonen een rol spelen. “Zeker als medicatie niets uithaalt, kunnen deze klachten misschien te maken hebben met een vertraagde schildklierwerking of omdat er te weinig progesteron aangemaakt wordt,” weet Dijkinga.
