Je hebt er ongetwijfeld van gehoord: de menstruatiecup. Hoewel deze cup tegelijk met de tampon op de markt kwam, is dit product sinds een jaar of twee een populair, milieuvriendelijk alternatief. Maar hoe milieubewust is deze cup? En hoe zit het met de kans op het Toxisch Shock Syndroom (TSS) waar wetenschappers voor waarschuwen?
Wie vroeger biologische tampons of maandverband in huis had, was een klant van de natuurwinkel. Inmiddels liggen de herbruikbare maandverbanden en menstruatiecups gewoon in de schappen van de supermarkt en drogisterij. Zelfs modeketens maken reclame voor duurzaam menstrueren. Want, ook menstrueren kan milieubewuster. gezondNU checkt: hoe milieubewust is de menstruatiecup? En als we een Frans onderzoek moeten geloven, is die niet zo veilig. Hoe zit dat?
De menstruatiecup – waar hebben we het over?
De menstruatiecup is een kelkvormig bekertje van rubber of siliconen, die je dichtknijpt en in je vagina stopt. De cup trekt vervolgens vacuüm en zit dus goed vast. In principe doet de cup hetzelfde als een tampon of maandverband: het vangt het menstruatiebloed op. De beker absorbeert alleen het bloed niet, maar verzamelt het. Daarnaast draag je het inwendig en hoef je het niet zo vaak te vervangen als de gangbare menstruatieproducten.
Wat zijn de voordelen van de cup?
- milieuvriendelijk
- comfortabel
- geurvrij
- goedkoop op de lange termijn
- onzichtbaar
Ook is de cup beter voor het vaginale microbioom, meldt gynaecoloog Barbara Havenith. “Door gebruik van tampons wordt niet alleen het menstruatiebloed aangezogen, maar ook veel gunstige lactobacillen die in de vagina thuishoren en die beschermen tegen vaginale infecties door candida en of bacteriën.” Bij een menstruatiecup blijven die gunstige lactobacillen in de vagina.
Waarom is de menstruatiecup milieuvriendelijk?
Allereerst gaat de cup wel vijf tot vijftien jaar mee: je gebruikt vier tot acht cups in je leven in plaats van 10.000 tampons of maandverbanden. Wasbaar maandverband en menstruatiecups leveren dan ook aanzienlijk minder afval op dan de zestig kilo die kleeft aan tampons en maandverband. Bovendien zijn tampons en wegwerpmaandverband niet te recyclen en kost de productie van katoen veel water, meldt Milieu Centraal op hun website.
Klopt dat?
Als je de menstruatiecup elke keer na het legen wast met warm, stromend water (en dat raden fabrikanten aan) en maar een paar jaar gebruikt, is hij niet per se milieuvriendelijker dan het gebruik van gewone tampons. Het winnen, zuiveren en vervoeren van water kost namelijk flink wat energie en heeft invloed op het milieu. Het meest duurzame menstruatiemateriaal is herbruikbaar maandverband, omdat je die kunt meewassen met je gewone was op 40 graden.
En waarom zou de cup niet veilig zijn?
Van de tampon is bekend dat die verband houdt met Toxisch Shock Syndroom (TSS). Vorig jaar ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Lyon dat zowel in tampons als in de menstruatiecups bacteriën zitten die gelinkt zijn aan TSS, meldde de pers uitgebreid. Doordat er te veel lucht zou vrijkomen bij het inbrengen van de cup, zou een bepaalde bacterie zich erin kunnen nestelen.
Wat is het Toxisch Shock Syndroom (TSS)?
Dit is een zeer zeldzame, ernstige ziekte. TSS wordt veroorzaakt door twee bacteriën die van nature aanwezig zijn in of op onze huid, neus en mond. In principe zijn ze ongevaarlijk, maar als ze dieper in het lichaam doordringen kunnen ze gifstoffen vrijgeven die weefsel en organen kunnen beschadigen. TSS wordt niet alleen veroorzaakt door tampongebruik; ook door wondjes en beschadigingen aan het slijmvlies kunnen gifstoffen in de bloedbaan terechtkomen.
En veroorzaakt de menstruatiecup deze ziekte?
Nee. Allereerst: dat de kans op TSS groter is bij het gebruik van tampons, betekent niet dat ze gevaarlijk zijn. De kans is minimaal. Of een menstruatiecup in dit geval beter of slechter is, weten we niet. Het is een relatief nieuw fenomeen en er is nog niet voldoende onderzoek naar gedaan. Het Franse onderzoek lijkt de enige in zijn soort en een vreemde eend in de bijt. Halverwege 2017 meldde de onderzoeker nog dat de pers zijn tussentijdse conclusies verkeerd zou hebben geïnterpreteerd en dat de menstruatiecup de kans op TSS niet vergroot. In 2018 kwam de definitieve conclusie en zou de menstruatiecup wel gelinkt zijn aan TSS. Ingewikkeld …
Is dat reden tot zorgen?
Nee, dit Franse onderzoek lijkt sowieso de enige in zijn soort en de conclusie is niet iets om je zorgen over te maken. De communicatieadviseur van de Nederlandse Vereniging Obstetrie en Gynaecologie laat weten dat je in algemene zin zou kunnen veronderstellen dat het risico maximaal gelijk is aan het gebruik van tampons en dat is minimaal. Gynaecoloog Barbara Havenith weet niet beter dan dat de cup een veilige methode is, mits die enkele keren per dag geleegd wordt en je de cup ook zo nu en dan wast. Volgens hen en vele andere deskundigen kun je de menstruatiecup veilig gebruiken.
