Kinkhoest is een zeer besmettelijke ziekte. Hoewel het vaak wordt geassocieerd met hoesten, kan het verloop van kinkhoest ernstiger zijn dan men misschien denkt. Vooral voor jonge kinderen kan de ziekte gevaarlijk zijn. Hoe herken je kinkhoest en wat kun je ertegen doen? Wij beantwoorden de vijf meest gestelde vragen over de ziekte.
Dat de kinderziekte opnieuw onder de aandacht wordt gebracht is niet voor niets. Het RIVM kreeg in zes weken tijd namelijk vier meldingen binnen van baby’s die zijn overleden aan de ziekte, zo meldt NOS. Gemiddeld overlijden er één tot twee baby’s per jaar aan kinkhoest. In 1963 overleden er voor het laatst meer dan vier besmette baby’s, namelijk zes.
Het aantal meldingen van kinderen met kinkhoest stijgt al langer. Het RIVM zegt dat het de afgelopen weken ongeveer 200 à 300 meldingen per week krijgt. Volgens het RIVM is de stijging in het hele land zichtbaar. Eerder was de stijging alleen te zien in de Biblebelt, waar veel ongevaccineerden wonen. Maar wat is kinkhoest eigenlijk, hoe gevaarlijk is het en en hoe herken je de ziekte?
1. Wat is kinkhoest?
Kinkhoest is een bacteriële infectie, veroorzaakt door de bacterie bordetella pertussis. De bacterie maakt een gifstof aan, waardoor de heftige hoestbuien ontstaan. Deze hoest kan maandenlang aanhouden, daarom word de ziekte ook wel de ‘100 dagenhoest’ genoemd. De ziekte is vooral gevaarlijk voor baby’s. Meer dan de helft van de baby’s met kinkhoest wordt dan ook in het ziekenhuis opgenomen. Heel soms overlijdt een baby aan de ziekte, zoals afgelopen weken in Brabant.
2. Wat zijn de symptomen van kinkhoest?
De symptomen lijken in het begin niet erg verontrustend: hangerigheid, lusteloosheid en hoesten. De eerst droge hoest kan overgaan in hoestbuien met een gierende ademhaling – het ‘kinken’, wat de naam van de ziekte verklaart. De hoestbuien kunnen hevig zijn en kort op elkaar volgen. Jonge kinderen kunnen uitgeput raken door het hoesten, waardoor drinken bijna niet meer mogelijk is. Het vele hoesten zorgt ook voor een gebrek aan zuurstof. Hierdoor kan er een hersenbeschadiging ontstaan. Soms hoesten baby’s met kinkhoest niet, maar stoppen ze af en toe met ademhalen. Daardoor kunnen ze blauw aanlopen.
Meer symptomen:
- Kinkhoest begint vaak met klachten die lijken op een gewone neusverkoudheid
- Na 1 tot 2 weken begint het hoesten. Het hoesten wordt steeds erger, vooral ’s nachts. Het kan een opvallend blaffende hoest zijn, waarbij iemand taai slijm ophoest
- Het lange hoesten kan gevolgd worden door een piepende inademing
- Soms moet de patiënt overgeven
- Kinkhoest kan leiden tot een longontsteking
- Na een paar weken wordt het hoesten langzaam minder
Sommige mensen met kinkhoest hebben andere klachten. Oudere (gevaccineerde) kinderen en volwassenen hoesten vaak alleen lange tijd.
3. Hoe krijg je kinkhoest?
De ziekte wordt verspreid via druppeltjes in de lucht die vrijkomen wanneer een geïnfecteerde persoon hoest, niest of praat. Baby’s worden dan ook vaak besmet door de ouders, broertjes of zusjes in het gezin. En als je als zwangere rond de bevalling kinkhoest krijgt? Dan kan je de baby na de geboorte besmetten, tenzij je tijdens de zwangerschap gevaccineerd bent met de 22 wekenprik.
De besmettelijkheid duurt tot 3 weken na het begin van de hoestbuien. De tijd tussen besmetting en de eerste verschijnselen is meestal 7 tot 10 dagen, lezen we op de website van het RIVM.
4. Hoe voorkom ik kinkhoest?
Sinds 1957 krijgen alle kinderen in Nederland vaccinaties tegen kinkhoest. Een vaccinatie geeft bescherming voor een aantal jaren, maar niet voor altijd. Daarom worden baby’s, maar ook jonge kinderen gevaccineerd tegen de ziekte. De laatste jaren neem de groepsimmuniteit tegen kinkhoest af, doordat ouders hun kinderen niet meer volledig laten inenten. Hierdoor neemt het risico op zieke kinderen sterk toe.
Om kinkhoest bij jonge baby’s te voorkomen en verspreiding te beperken heeft het RIVM de volgende adviezen:
Voor zwangeren
- Bescherm jezelf en je pasgeboren baby tegen kinkhoest met een kinkhoestvaccinatie.
- Zorg dat je als je hoogzwanger bent geen contact hebt met mensen die hoesten of snotteren.
Voor ouders van jonge baby’s
- Bescherm je baby tegen kinkhoest met de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma.
- Is je baby (nog) niet beschermd door vaccinatie en zijn er gezinsleden die klachten hebben die bij kinkhoest kunnen passen, zoals gierende hoestaanvallen of ernstig hoesten? Of hoestbuien bij een gezinslid die contact heeft gehad met een patiënt met kinkhoest? Neem dan contact op met de huisarts.
Voor mensen die hoesten en snotteren
- Blijf uit de buurt bij hoogzwangeren en baby’s.
Hygiëne
Goede hygiëne helpt om verspreiding van kinkhoest te beperken. Hoest en nies in je elleboog en was vaak en goed je handen met water en zeep. Hoe klein de moeite ook is, driekwart van de Nederlanders wast zijn handen te weinig of te kort. Microbioloog Rijkelt Beumer vertelt wat je moet weten over handhygiëne.
5. Mag een kind met kinkhoest naar de opvang?
Als een kind met kinkhoest zich goed voelt, kan het gewoon naar de crèche, dagverblijf, speelzaal of school. Kinkhoest is al besmettelijk voordat iemand weet dat hij kinkhoest heeft, dus thuishouden helpt niet om verspreiding van de ziekte te voorkomen, aldus het RIVM. Wél moet de leiding of de leerkracht worden geïnformeerd, zodat andere ouders alert kunnen zijn op ziekteverschijnselen bij hun kind. Een kinkhoestpatiënt die contact heeft gehad met een baby, moet ook de ouders informeren.
Een volwassene met kinkhoest die zich goed voelt, kan (meestal) gewoon gaan werken.
Ook interessant: Niet alleen met kinkhoest kunnen kinderen te maken krijgen. Ook het RS-virus slaat ieder jaar weer toe. Uit een onderzoek van het UMC Utrecht blijkt dan ook dat jaarlijks 150 tot 200 baby’s in Nederland met dit virus op de intensive care belanden. Wij vertellen je alles wat je moet weten over het RS-virus.
Meer Gezondnu? Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Ook leuk: neem een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
