Het is februari! Normaal gesproken is dat de koudste maand van het jaar. Waarom heeft de één het altijd koud en heeft de ander nergens last van? En waarom moet je vaker plassen als je het koud hebt? gezondNU zoekt uit wat het effect van kou is op je lichaam.
Dat de één beter tegen kou of warmte kan dan de ander, is niet raar, maar echt waar. Dit is ten eerste afhankelijk van je omgeving, maar ook je genen bepalen hoe snel je bijvoorbeeld warmte kwijtraakt aan je omgeving. “Mensen met een laag metabolisme (van wie het lichaam traag voedsel afbreekt en dit omzet in energie, red) produceren bijvoorbeeld weinig warmte, waardoor ze het sneller koud krijgen”, legt Hiske van Duinen, fysioloog bij de Rijksuniversiteit Groningen uit. “Mensen met een hoog metabolisme kunnen bij warmte juist last krijgen van ‘hittestuwing’ en voelen zich prettiger in een koelere omgeving.”
Zo past je lichaam zich aan temperatuur aan
Wist je dat je lichaam tien tot veertien dagen nodig heeft om zich aan te passen aan de temperatuur? Van Duinen: “Als je dus bijvoorbeeld een marathon gaat lopen in Spanje, is het goed om eerder naar die warmere omgeving te gaan. Je lichaam leert dan om efficiënter te reageren op de hitte, bijvoorbeeld door eerder meer te gaan zweten en daardoor meer warmte te verliezen, zonder dat je meer zouten verliest.”
Rokers zijn vaker koukleumen
Rokers kunnen slechter tegen de kou dan niet-rokers, waarschijnlijk door een slechtere conditie van hun bloedvaten. Hierdoor kunnen zij zich minder goed aanpassen aan de kou. Ook alcohol maakt dat je het sneller koud hebt. Dit komt omdat alcohol de ril-reactie remt en je lichaamstemperatuur verlaagt.
Feit: van kou moet je vaker plassen
Zie jij in de winter vaker het toilet dan in de zomer? Dat kan kloppen. Kou heeft effect op je blaas. Hoe dat komt is minder duidelijk. Een van de theorieën is dat het aan je bloedvaten ligt, want die krimpen bij kou. Hierdoor zou er minder ruimte zijn voor je bloed en moeten de nieren meer water uit je bloed halen, wat daardoor weer in je blaas terechtkomt.
Wat gebeurt er in je lichaam bij kou?
Dat kou effect heeft op je lijf is duidelijk. Van binnen en buiten is dat goed te zien en te voelen. Je gaat bibberen, je wordt bleek en je handen en voeten veranderen langzaam in ijsklompjes. Hoe dat proces in je lichaam verloopt, weet Van Duinen. “Zodra je van warmte naar (extreme) kou gaat, zoals bij de nieuwjaarsduik, gebeurt er direct een heleboel in je lijf. Allereerst knijpen alle bloedvaten aan de oppervlakte van je huid zich dicht. Dit noem je vasoconstrictie. Een natuurlijk proces om warmteverlies zo veel mogelijk te beperken. Afhankelijk van hoe lang je in de kou staat, ga je rillen en klappertanden. Ook dit is een manier van je lichaam om weer warmer te worden. In het geval van de nieuwjaarsduik kun je in het water het beste zo min mogelijk bewegen, aangezien je door te bewegen steeds in contact komt met ‘nieuw’ koud water en nog meer warmte verliest. Ben je het water uit? Dan is bewegen juist belangrijk. Om het weer warm te krijgen, moet je je spieren aan het werk zetten.”
