Heb jij na het schoonmaken wel eens last van de handen, huid of luchtwegen? Niet gek: een huidallergie door contact met chemische stoffen behoort tot de meest voorkomende chronische ziekten in Europa. Hoe komt dat? En wat kun je hier tegen doen?
Huiduitslag door irritatie komt veel voor
Wat doet schoonmaakmiddel met onze huid? “Een gezonde huid heeft een vetlaagje. Dit laagje beschermt je tegen bacteriën en virussen van buitenaf”, vertelt dermatoloog Thomas Rustemeyer van het VUmc in gezondNU. “In veel reinigingsmiddelen zitten oplosmiddelen en zeep verwerkt die de huid irriteren en ontvetten. Kom je veel in aanraking met irriterende stoffen, dan beschadig je de huid en is je beschermlaagje weg. Het kan zijn dat het bij een irritatie blijft, maar je kunt ook een huidallergie ontwikkelen.”
Rode huid en jeuk: is het contacteczeem?
Een rode huid, zwellingen en hevige jeuk kunnen duiden op een allergie dat contacteczeem heet. Jan de Monchy, hoogleraar Allergologie van de Rijksuniversiteit Groningen legt uit: “Je komt met iets in contact waar je allergisch op reageert. Dat kan de knoop van je broek zijn, het leer van je schoenen, parfum, zeep, handcrème.” In vergelijking met allergische aandoeningen zoals hooikoorts en voedselallergie komt contactallergie in Nederland relatief vaak voor: vijf tot zeven procent van de Nederlanders heeft hier last van.
Zo voorkom je jeuk en huidirritatie door chemicaliën
In allerlei middelen, die je waarschijnlijk dagelijks gebruikt, zitten chemicaliën. Van wasmiddels tot cosmetica en luchtverfrissers. We geven een paar feiten en tips om huidirritatie te voorkomen.
Feit 1: Je handen kunnen jeuken door allerlei middelen
Het is niet vreemd dat zoveel mensen last hebben van hun huid. Dagelijks krijgen we met tal van producten te maken die chemische stoffen bevatten. Denk aan afwasmiddel en allesreinigers, maar ook aan kleding en cosmetica. Alleen al een flesje afwasmiddel bevat een tiental aan chemische stoffen zoals kleurstof, glansspoelmiddelen, parfum en stoffen om de hand te verzachten. Volgens Thomas Rustemeyer zitten de belangrijkste allergenen tegenwoordig in cosmetica: “Parfumstoffen staan ver bovenaan het lijstje, gevolgd door conserveermiddelen en emulgatoren die erin verwerkt zijn.”
Tip: Draag tijdens het poetsen schoonmaakhandschoenen – dat voorkomt veel ellende.
Feit 2: Last van de luchtwegen? Luchtverfrissers zijn niet gezond
Voor een frisse eucalyptus- of lavendelgeur in huis kopen mensen vaak luchtverfrissers en reinigingsmiddelen waarin parfum verwerkt is. Volgens Ingrid Aaldijk van Milieu Centraal hebben veel mensen onterecht het idee dat parfum de lucht in huis zuiver en gezond maakt. “In veel luchtverfrissers zitten oplosmiddelen (vluchtige organische stoffen) die zich ophopen. Die adem je in en dat is slecht voor je gezondheid. Spuitbussen voor het toilet bevatten relatief veel oplosmiddel.”
Tip: “Ventileren is nog steeds het beste advies voor een schone lucht in huis,” stelt Aaldijk.
Feit 3: Lees de etiketten – deze symbolen waarschuwen je!
Niet alle reinigingsmiddelen bevatten chemicaliën, maar het is nog niet makkelijk om deze chemische stoffen te omzeilen. Op de ingrediëntenlijst van een product staat vaak een waslijst van moeilijke woorden waar je niet wijs uit wordt. Ingrid Aaldijk tipt dat je het best kunt letten op keurmerken en gevarensymbolen. “Op verpakkingen staan symbolen met waarschuwingstekens die aangeven dat het product gevaarlijk of schadelijk kan zijn voor de gezondheid of het milieu. Het is in de wet vastgelegd welk symbool op welk product moet staan. Het meest voorkomende symbool is het Andreaskruis. Dit staat op machinevaatwasmiddel, chloor en ammonia. Het betekent dat het product irriterend of anderszins schadelijk is.”
Tip: Naast het Andreaskruis, kun je ook letten op het Huid Allergie Keurmerk van het Huidfonds. Fabrikanten krijgen het keurmerk als de ingrediënten die in het product verwerkt zijn weinig allergenen bevatten.
Feit 4: Ecologische producten zijn gezonder
En hoe zit het dan met ecologische middelen? “Ecologische allesreinigers zijn samengesteld op basis van plantaardige grondstoffen en worden volledig afgebroken in de natuur. Daarnaast bevatten producten uit natuurwinkels soms geen of minder conserveermiddelen, geurstoffen en bepaalde hulpstoffen”, aldus Aaldijk. Ecologische producten bestaan vaak uit natuurlijke ingrediënten als azijn, zuiveringszout, (bruine en groene) zeep en etherische oliën. Het betekent overigens niet dat natuurlijke ingrediënten nooit voor irritatie kunnen zorgen, want er zijn ook ingrediënten uit de natuur waar de huid niet blij van wordt.
Tip: Wist je dat je ook je eigen groene sop kunt maken? Meng daarvoor twee koppen water met drie eetlepels groene zeep en 25 druppels citroensap en tea-tree-olie. Het ruikt lekker en werkt antibacterieel!
Feit 5: Blijvend contact met schoonmaakmiddelen? Verzorg je huid goed
Maar soms kun je er gewoonweg niet omheen. Het is niet voor niks dat contactallergie veelal voorkomt bij mensen die beroepsmatig veel met chemicaliën in contact komen. In dat geval kun je wel een aantal dingen doen om je huid te beschermen. Dermatoloog Rustemeyer adviseert de huid regelmatig in te smeren met een crème: “Vochtinbrengende crèmes die natural moisterizers bevatten, trekken goed in de huid.”
Tip: Gebruik liever geen bodylotions, want deze bestaan uit vloeistoffen en water, wat de huid niet invet, maar juist uitdroogt. Tijdens het douchen is het verstandig een neutrale zeep te gebruiken die dezelfde zuurgraad heeft als de huid. De zuurgraad wordt aangeduid door de letters pH gevolgd door een getal. De huid heeft een pH waarde van 5,5. Als je kiest voor een zeep met dezelfde pH-waarde, dan blijft het beschermende vetlaagje van de huid intact.
Feit 6: Pas je voeding aan bij huidproblemen
“Het eten van onverzadigde vetzuren kan bijdragen aan een gezonde huid”, vertelt Rustemeyer. “Visolie en plantaardige olie stimuleren de huidcellen en zorgen dat die zich beter ontwikkelen. Je moet er wel redelijk veel van eten totdat het werkt. Het is vooral belangrijk dat je genoeg vitamines en mineralen binnenkrijgt, want dat is voedsel voor je huid. Huidcellen hebben eiwitten, vetten en mineralen nodig om uit te groeien.”
Tip: Ook deze voeding verzorgt de huid van binnenuit:
- Bètacaroteen (wortels, spinazie, paprika, abrikozen, mango)
- Vitamine B2 (melk, kiemen, groente, ei, noten en zaden)
- Vitamine C (fruit, groente, aardappelen)
- Zink (mosselen en volkorenbrood)
- Silicium (gierst, haver en citrusvruchten)
- Meervoudig onverzadigde vetzuren (noten, zaden en vette vis)
