Wanneer je in de overgang zit, wordt het hart een stuk kwetsbaarder. Als het aan vrouwencardioloog Janneke Wittekoek ligt, laten we het hier niet bij zitten: “Wanneer je in de overgang zit, heb je een groter risico op hart- en vaatziekten. Loop dus niet door met ‘vage’ klachten.”
Wat gebeurt er met ons vrouwenhart als we in de overgang zitten?
“In de periode vóór de overgang beschermt het hormoon oestrogeen onze vaatwanden. Oestrogeen werkt onder andere als een natuurlijke vaatverwijder en beschermt ons dus deels tegen een hoge bloeddruk. Ook heeft het een gunstig effect op onze stofwisseling. De productie van het hormoon neemt af tijdens de overgang, waardoor onze vaten opeens een stuk kwetsbaarder worden. Het gevolg is dat vrouwen een hoger risico kunnen ontwikkelen op hart- en vaatziekten doordat de bloeddruk en vetstofwisseling veranderen. Als je daarbij ook nog een ongezonde leefstijl hebt, kan het in één keer heel hard gaan. Je hart- en vaatgezondheid verslechtert dus tijdens de overgang.”
Hoe weet je of hartklachten met de overgang te maken hebben?
“Zeventig tot tachtig procent van de vrouwen heeft klachten tijdens de overgang, zoals opvliegers, hartkloppingen en nachtzweten. Die klachten kunnen deels overgangsklachten zijn, maar het kunnen ook klachten zijn als gevolg van een hoge bloeddruk. Het is dus heel belangrijk dat vrouwen dit laten controleren bij de huisarts. Sowieso is het verstandig om rond je veertigste een risicoschatting op hart- en vaatziekten te laten maken. Klachten als gevolg van een hoge bloeddruk of hoog cholesterol kun je namelijk goed behandelen.”
Waarom worden hartklachten onterecht aangezien voor overgangsklachten?
“Het klassieke klachtenpatroon zoals wij dat kennen van hartklachten (zoals een drukkende pijn op de borst, die uitstraalt naar de linkerarm en soms naar de kaken) is typisch iets wat we kennen bij mannen. Dit komt ook doordat de meeste onderzoeken naar klachtenpatronen bij mannen zijn gedaan. De vrouwen herkennen klachten niet en denken ‘het zal de overgang wel zijn’.”
Kennen vrouwen hun eigen lichaam wel goed genoeg?
“Vrouwen hebben de neiging hun klachten weg te stoppen en daar zelf invulling aan te geven. Ze bagatelliseren hun eigen klachten door bijvoorbeeld te zeggen: ‘Het zal wel de overgang zijn.’ We hebben natuurlijk ook helemaal geen tijd om daar aandacht aan te besteden. Maar het is juist heel belangrijk om naar je lichaam te leren luisteren en op den duur te zeggen: ‘Dit is niet helemaal normaal, hier ga ik iets aan doen.’”
Janneke Wittekoek is vrouwencardioloog en gezondheidswetenschapper. Ze zet zich in voor de preventie van hart- en vaatziekten bij vrouwen. Ze is oprichter van de HeartLife Klinieken, die gespecialiseerd zijn in het hart en gezondheid. Samen met Care for Women start ze een speciaal programma voor vrouwen in de overgang en het hart.
Foto credit: Dick Mulder, Almere
