De laatste jaren is de kennis over de bacteriën die in onze darmen leven dankzij onderzoek enorm toegenomen. Maar wat weet jij over probiotica, prebiotica, metabiotica en … synbiotica? In gezondNU kun je jouw kennis testen en hieronder lees je de antwoorden. Hoeveel heb je er goed en wat kun je nog leren?
Antwoord op vraag 1
A. Probiotica zijn levende bacteriën die een positief effect op de gezondheid hebben wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden geconsumeerd, aldus het Voedingscentrum. In en op je lichaam leven veel goede en slechte kleine beestjes. De vriendelijke bacteriën in je darmen helpen voedsel te verteren, ziekteverwekkende bacteriën te doden en vitamines aan te maken. Veel van de organismen in probiotische producten zijn net als de organismen die van nature in je lichaam leven. Er bestaan tientallen supplementen, maar sommige voedingsmiddelen zijn ook probiotisch. Denk aan yoghurt en kimchi.
Antwoord op vraag 2
A. De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft wetenschappelijke evaluaties uitgevoerd van een paar honderd dossiers over probiotica. Er is slechts één gezondheidsclaim goedgekeurd: levende bacteriën in yoghurt of gefermenteerde melk verbeteren de vertering van lactose (melksuiker) bij mensen die lactose moeilijk verteren. De yoghurt moet daarvoor ten minste 100 miljoen levende micro-organismen (Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus en Streptococcus thermophilus) per gram bevatten. Er wordt ook gedacht dat probiotica een positief effect hebben op het verminderen van darmklachten, allergische verschijnselen en dat ze de weerstand verhogen. Dit is alleen (nog) niet bewezen en door de EFSA goedgekeurd als claim.
Antwoord op vraag 3
C. We schreven net al dat er één claim is goedgekeurd. Daarnaast zijn er bij specifieke aandoeningen wel aanwijzingen dat probiotica een positief effect kunnen hebben. Dat geldt onder andere voor het prikkelbaredarmsyndroom en bij diarree die kan optreden na het slikken van antibiotica. Wel belangrijk: het ene probioticum is het andere niet en in onderzoek worden niet alle soorten onderzocht. De Maag Lever Darm Stichting geeft verder aan dat het belangrijk is dat je bij diarree probiotica een aantal weken dagelijks gebruikt. Pas dan kan het effect hebben. De bacteriën in probiotica verlaten je lichaam namelijk met de ontlasting.
Antwoord op vraag 4
A. In je darmen leven miljoenen bacteriën. Deze inwoners worden ook wel het microbioom genoemd. En ja: ieder mens heeft een eigen, unieke darmflora. Hierdoor is het ook moeilijk om een bepaald probioticum of voedingsmiddel aan te raden; ze kunnen op de ene persoon een ander effect hebben dan op de andere.
Antwoord op vraag 5
A. Biotica is de term voor alles dat iets met bacteriën doet. Antibiotica kennen we: dat werkt tegen bacteriën. Maar je hebt ook nog probiotica, prebiotica, metabiotica en … synbiotica. Probiotica zijn nuttige bacteriën, prebiotica zijn voedselbronnen voor deze bacteriën. Metabiotica is kort gezegd bacteriepoep. Nu poepen bacteriën niet echt, maar ze scheiden wel allerlei belangrijke stoffen uit. En synbiotica? Dat zijn voedingsmiddelen en producten waar probiotica én prebiotica in zitten, aldus het Voedingscentrum. Het idee is dat de probiotica en prebiotica in het product elkaars werking ondersteunen en versterken: je kunt wel bacteriën toevoegen, maar als die niet genoeg te eten hebben, overleven ze ook niet. Voedingsmiddelen die worden beschouwd als ‘synbiotisch’ zijn onder andere kefir en zuurkool. Onder probiotica valt bijvoorbeeld yoghurt. Bij prebiotica moet je denken aan onverteerbare koolhydraten en vezels, zoals groente, fruit, graanproducten en peulvruchten.
Antwoord op vraag 6
C. Antibiotica worden gebruikt in de strijd tegen bacteriële ziekteverwekkers. Het nadeel van antibiotica is dat ze alle bacteriën te lijf gaan, ook de goede darmbacteriën. Hierdoor raakt het natuurlijke evenwicht in de darm verstoord, met vaak diarree als gevolg. Eén op de vier volwassenen die antibiotica krijgt voorgeschreven, ontwikkelt antibiotica-gerelateerde diarree (AGD). Verschillende onderzoeken laten zien dat het gelijktijdig gebruiken van sommige soorten probiotica kan helpen om diarree te voorkomen. De NHG-Standaard Acute diarree beveelt probiotica echter (nog) niet aan bij diarree en antibioticagebruik, omdat de effectiviteit en veiligheid nog onvoldoende zijn aangetoond.
